دستورالعمل کابل‌کشی شبکه‌های زمینی

هدف از تدوین این دستورالعمل بیان قوانین و مقررات لازم جهت نصب و بهره بهرداری از کابل‌های زمینی می‌باشد.

قبل از کابل‌کشی باید نکات لازم در مورد نصب کابل مورد بررسی قرار گیرد، حمل و نقل و تخلیه قرقره کابل از مسائلی است که بیتوجهی به آن موجب وارد آمدن آسیب به کابل شده و کابل‌کشی را با مشکل مواجه می‌سازد.

از مسائل دیگری که باید مورد توجه قرار گیرد، رعایت شرایط دمایی کابل‌کشی ،حداقل شعاع خمش و نکات ایمنی مرتبط با نصب کابل می‌باشد. در این دستورالعمل مواردی من جمله تعاریف اولیه، ابزار مورد نیاز برای کابل‌کشی، روش‌های مختلف کابل‌کشی، حریم‌ها، آزمون‌های الکتریکی بعد از نصب ارائه شده است. همچنین این دستورالعمل شامل چهار پیوسهت به شهرح چک لیست‌های نظارتی، دستورالعمل حمل و نقل کابل، تعمیر غلاف خارجی صدمه دیده و مشخصات فنی کول‌گذاری می‌باشد.

کابل‌ها

کابل‌ها معمولاً از دو بخش هادی و عایق تشکیل شدهاند. هادی‌های به کار رفته در کابل‌ها، مسی یا آلومینیومی می‌باشند و عایق مورد استفاده برای کابل‌ها معمولاً از موادی نظیر کاغذ آغشته به روغن، مواد پلاستیکی مانند پلی وینیل کلرید )^PVC(، پلی اتیلن)^PE( و پلی اتیلن کراسلینک شده)^XLPE( ساخته می‌شود.

نام گذاری کابل‌ها نیز بر اسای هادی و عایق آنها مطابق استاندارد انجام می‌گیرد.

حداکثر دمای نامی برای انواع مختلف ترکیبات عایقی مطابق جدول 1 آورده شده است.

جدول 1- حداکثر دمای نامی برای انواع کابل‌های با عایق پلاستیکی

حداکثر دمای نامی هادی^(◦C)

ترکیب عایقی

اتصال کوتاه (حداکثر تداوم 5 ثانیه)

کارکرد عادی

160 **031

250

*07

PVC

XLPE

^* برای پلی اتیلن با دانستیه بیش از ^3gr/cm ⁰^.⁹⁴ در دمای ^C^o ²³

** این دما ممکن است با استفاده از یک ساختار پوششی هادی الکترواستاتیکی مناسب در کابل به 150 درجه سانتیگراد نیز افزایش یابد .

هادی هم‌مرکز کابل

هادی‌ای است به دور عایق کابل که عموماً به صورت رشته‌های مسی می‌باشد. در شکل 1 این هادی مشخ شده است. این هادی می‌تواند در کابل‌های چند رشته‌ای نیز استفاده گردد.

شکل 1- اجزای مختلف یک نمونه کابل و هادی هم مرکز

درصد تراکم خاک

عبارت است از نسبت وزن مخصوص خاک خشک در محل به ماکزیمم وزن مخصوص همان خاک خشک که از آزمایش تراکم به دست می‌آید.

رنگ کابل‌ها

0.6/1 برای مشخ کردن هادی مربوط به نول، فاز و حفاظت، از kV در مورد کابل‌های فشار ضعیف رنگ‌های مختلفی استفاده می‌شود.جدول 2 رنگ عایق هادی کابل‌ها را نشان می‌دهد.

جدول2- رنگ عایق هادی کابل‌ها

کابل بدون هادی محافظ	کابل با هادی محافظ	تعداد هادی‌ها
سیاه – آبی	سبز و زرد – سیاه	2
سیاه ^– آبی ^– قهوه ای	سبز و زرد – سیاه – آبی	3
سیاه ^– آبی ^– قهوه ای – سیاه	سبز و زرد ^– سیاه ^– آبی ^– قهوه ای	4
–	سبز و زرد ^– سیاه ^– آبی ^– قهوه ای – سیاه	5

تبصره: معمولاً انتهای کابل با حروف ^E و ابتدای آن با حرف ^A مشخص می‌شود. در مورد رنگ رشته‌های کابل‌های فشار متوسط محدودیت مشخصی وجود ندارد و اغلب سیاه رنگ می‌باشند. در این نوع کابل‌ها در صورتی که غلاف به کار رفته در آنها از جنس^PVC باشد، غلاف به رنگ قرمز و در صورتی که از جنس ^PE و آنتی ^UV باشد به رنگ سیاه می‌باشد.

باید توجه داشت که برای دوام غلاف‌های ^PE بر روی آن ها پوششی از کربن اضافه می‌کنند. لذا رنگ این غلاف ها سیاه می‌باشد.

نشانه‌گذاری کابل های فشار ضعیف و فشار متوسط

بر روی سطح خارجی کابل‌های تحت پوشش استاندارد ملی ایران مشخصات زیر به صورت خوانا باید آورده شود.

جدول3- نشانه‌گذاری مشخصات فنی کابل‌ها

مثال	مشخصات استاندارد
Electric cable	نوع کاربرد کابل
1000	ولتاژ طراحی (ولت)
IEC60502	شماره استاندارد
XYZ	مشخصه کارخانه سازنده
AL 50*3	تعداد رشته‌ها، نوع و سطح مقطع هادی‌ها
450m	متراژ کابل
2012	سال ساخت کابل

کلمه نشانه باید به صورت برجسته یا فرورفته یا به صورتی که قابل پاک کردن نباشد روی غلاف خارجی آورده شود. نشانه‌ها باید با حروف انگلیسی و در فواصل معین در طول کابل آورده شود و دقت شود که اشکال یا حروف به صورت عمودی و حداقل ارتفاع 3 میلیمتر باشد.

نحوه کدگذاری کابل‌های فشار متوسط

نحوه کدگذاری کابلهای فشار متوسط با عایق ^PVC و ^PE طبق استاندارد ^VDE مطابق جدول 4 می‌باشد:

جدول 4- نحوه کدگذاری کابل‌های فشار متوسط مطابق استاندارد ^VDE

مثال	نماد	نوع	المان
NYY	N	کابل با هادی مسی	رشته
NAYCWY	NA	کابل با هادی آلومینیومی	رشته
NAYY	Y	عایق ^PVC )اولین ^Y در ردیف علامت گذاری(	عایق
N2YSY	2Y	عایق ^PE )اولین ^Y² در ردیف علامت گذاری(
N2XSY	2X	^XLPE عایق
NYCYFGY	C	هادی هم مرکز با هادی مسی که دارای نوارها یا سیم های مارپیچی مسی است	هادی هم مرکز و پوشش الکترواستاتیکی فلزی
NAYCWY	CW	هادی هم مرکز با هادیهای مسی که به صورت موجی شکل داده شده و همراه نوار مسی مارپیچی می باشد.
N2XCEY	CE	هادی هم مرکز با هادی مسی و نوار مسی به صورت مارپیچی روی هر رشته به صورت جداگانه بکار رفته است
NYSY	S	پوشش الکترواستاتیکی از هادی های مسی و نوار مسی که به صورت مارپیچی استفاده شده است
NYSEY	SE	پوشش الکترواستاتیکی از هادی های مسی و نوار مسی که به صورت جداگانه هر رشته بکار رفته است.
NA2XS(F)2Y	F	پوشش ضد آب به صورت طولی
NYFGbY	F	زره گالوانیزه از هادی فولادی تخت	زره
NYFGbY	G	زره گالوانیزه از نوار فولادی به صورت مارپیچی
NYCYRGbY	R	زره به صورت مفتول فولادی قلع اندود
NYKY	K	غلاف سربی	غلاف
NAYY	Y	غلاف ^PVC )دومین ^Y در ردیف علامت گذاری(
NA2XS2Y	2Y	غلاف ^PE )دومین ^Y² در ردیف علامت گذاری(
NAYY-J	J	کابل شامل رشته با رنگ سبز زرد – با هادی حفاظتی
NAYY-O	O	کابل بدون رشته با رنگ سبز زرد – بدون هادی حفاظتی

در خصوص مشخصات کابل های مورد استفاده در شبکه های توزیع ذکر چند نکته الزامی است:

تبصره 1: ولتاژ کابل‌های فشار ضعیف زمینی مورد استفاده در شبکه های توزیع باید با ولتاژ0.6/1 باشد و استفاده از کابل‌های با سایر سطوح ولتاژی فشار ضعیف مجاز KV اسمی نیست.

تبصره 2: هادی‌های کابل‌های زمینی شبکه‌های توزیع باید از نوع کلای 1)هادی مفتولی برای نصب ثابت( یا کلاس 2) هادی‌های چند رشته غیر فشرده برای نصب ثابت و هادی‌های چند رشته دوار متراکم و هادی های چند رشته قطاعی( باشد و از انواع کلاس 5 و 6 )هادی‌های انعطافپذیر پر رشته( افشان مورد استفاده قرار نگیرد.

تبصره 3: ماده پلی اتیلن به تنهایی در برابر اشعه خورشید مقاوم نیست. بنابراین در نقاطی که کابل‌هایی با عایق یا غلاف ^PE و مشتقات آن در معرض آفتاب قرار می‌گیرند باید تمهیدات لازم برای ایجاد استقامت در برابر ^UV با استفاده از کاوره‌های مناسب صورت گیرد. با توجه به دشواری این کار در اجرا و کنترل آن، توصیه می‌شود در شبکه های فشار ضعیف که امکان قرار گرفتن کابل در برابر آفتاب است از کابل‌های با عایق‌ها غلاف ^PVC استفاده شود. به عنوان مثال از کابل‌های ^{N2XY- NA2XY} استفاده نشود. در کابل‌های فشار متوسط، عایق از جنس پلی اتیلن بوده و به خاطر وجود سرکابل، هیچ وقت در معرض آفتاب قرار نخواهد گرفت .

تبصره 4: از آنجا که کابل‌های شبکه‌های توزیع امکان قرار گرفتن در معرض آفتهاب امکان صعود از پایه و اتصال به شبکه‌های هوایی را دارند حتی الامکان در لایه غلاف از موادی استفاده شود که مقاومت در برابر آفتاب را دارا باشد .

تبصره 5: ماده ^PVC در زمان سوختن، گازهای سمی تولید می‌کند .بنابراین در مواردی که امکان آتشسوزی وجود داشته باشد و همچنین در مراکز عمومی و شلوغ از قبیل بازاره‌ها و مجتمع‌های تجاری از کابل‌های هالوژن فری که فاقد گازهای سمی هستند استفاده شود.

تبصره 6: در مناطقی که امکان حفاری زیاد بوده و یا در معرض تردد ماشین‌آلات سنگین هستند کابل‌های مورد استفاده با استفاده از لوله‌های محافظ کار شود. در غیر این صورت توصیه می‌شود از انواع آرموردار استفاده شود.

تبصره 7: با توجه به قابلیت انعطاف کم و شکننده بودن کابل‌های آلومینیوم، از سایزهای

پایین آن در شبکه‌های زمینی استفاده نشود ) حهداقل سطح مقطع آن 35 میلیمتر مربع باشد(. لازم به ذکر است عمده هزینه شهبکه‌های زمینی موارد عمرانی است و قیمت کابل بخصوص

فشار ضعیف اثرگذاری کمتری دارد.

تبصرره 8: در صورت نیاز به استفاده از لوله در زیر زمین از لوله‌های پلی ونیل کلراید، فایبرگلای اپوکسی و سیمانی و پلی اتیلن فشار قوی و برای مصارف بالای سطح زمین تنها PVC نوع پلی ونیل کلراید قابل قبول است.

تبصره 9: توصیه می‌شود در زمینه‌هایی که حشرات موزی یا خاک آن شوره زار است به جای کابل های ^NYY از کابل های^NYCY و ^NYCWYاستفاده شود.

ملاحظات فرایندهای کابل کشی

حمل و نقل

کابلها به طور معمول روی قرقره‌های چوبی یا فلزی پیچیده می‌شوند. اندازه قرقره‌ها به طول کابل، نوع کابل، سطح ولتاژ، سطح مقطع و… بستگی دارد. کابل‌های بدون زره تا 150 متر طول و حداکثر وزن 100 کیلوگرم و کابل‌های زره‌دار تا 150 متر طول و 250 کیلوگرم وزن را میتوان به صورت چمبره کاغذ پیچ شده حمل و نقل کرد.

در زمان حمل و نقل، قرقره باید با قرار دادن گوه‌های مناسب در اطراف آن مهار شده و از حرکت آن جلوگیری به عمل آید. قبل از پیاده کردن قرقره، محموله باید به دقت مورد بازرسی قرار گیرد تا از لحاظ سالم بودن در وضعیت مطلوبی قرار داشته باشد. همچنین در صورت صدمه دیدن کابل یا قرقره نسبت به تعویض آن ها اقدام گردد.

بعد از برداشتن محاف های قرقره یا نوارهای پیچیده شده روی چمبره، کابل‌ها باید از لحاظ آسیب- دیدگی خارجی مورد بازرسی قرار گیرند. ضمناً باید سرپوش انتهایی کابل‌ها به دقت بازرسی شده تا از نظر ظاهری سالم باشد در صورتی که اثری از رطوبت در کابل دیده شود نسبت به عودت آن جهت بررسی اقدام گردد.

برای حمل کابل تا محل نصب کابل، استفاده از وسایل چرخدار همانند شکل 2 توصیه می شود.

در صورتی که قرقره با یاتاقان به بدنه وسیله چرخدار متصل باشد، کابل می تواند مستقیماً از روی قرقره باز شده و نصب گردد. برای عملیات کابل کشی استفاده از این گونه وسایل تأکید می گردد. در صورتیکه کابل مستقیماً از وسیله چرخدار به داخل کانال منتقل نمی‌شود باید قرقره حتی‌المقدور به کانال نزدیک باشد. جابجایی قرقره با چرخاندن آن مجاز نمی‌باشد.

در زمان انجام کابلکشی محور قرقره باید در راستای افقی بوده و کابل از بالای قرقره آزاد شود، بدین معنی که قرقره باید در جهت عکس نشانه جهت دار روی آن بچرخد. امکان توقف حرکت قرقره در هر لحظه باید وجود داشته باشد تا در صورت توقف ناگهانی قرقره از جمع شدن کابل و شل شدن حلقه‌های آن جلوگیری گردد. موارد و الزامات مربوط به انبارش، حمل و نقل و تخلیه کابل ها و قرقره آن ها در پیوست دو آورده شده است.

حداقل دما برای نصب کابل

حداقل دمای محیط در زمان کابلکشی برای کابل‌های با عایق و غلاف پلاستیکی برابر 5- درجه سانتیگراد می‌باشد. در صورتی که این حداقل دما برای نصب رعایت نشود، عایق و غلاف خارجی کابل در حال خم شدن صدمه خواهد دید. برای جلوگیری از صدمه دیدن کابل در دماهای کمتر از درجه حرارت ذکر شده باید کابل را گرم نمود و سپس عمل نصب را انجام داد.

برای گرم نمودن کابل باید قرقره در اطاقی با دمای 25 درجه سانتیگراد برای حداقل 24 ساعت قرار داده شود. لازم است که حتماً از گرم شدن تمام نقاط کابل اطمینان حاصل شود. دمای کابل نباید از 40 درجه سانتیگراد زیادتر گردد. در طول مدت حمل کابل از محل گرم تا محل نصب باید روی کابل با برزنت پوشیده شده تا سرد نشود عملیات کابل‌کشی باید به دقت و سرعت انجام گیرد و کابل نباید بیش از حد تعیین شده سرد شود.

حداقل شعاع خمش

به جز در موارد استثنایی که کارخانه سازنده کابل، برای شرایط محیطی، مقررات و مشخصات دیگری را ذکر کرده باشد در عملیات نصب، قرقره پیچی، و انبارش کابل باید حداقل شعاع خمش کابل مطابق جدول 5 رعایت گردد.

جدول 5- حداقل شعاع خمش کابل

1/6/0 ^< ^U^O/ ^U کیلوولت	1/6/0 ≥ U_O/ U کیلوولت	کابل با عایق پلاستیکی
R= 15 * d	R= 12 * d	کابل چند رشته
R= 15 * d	R= 15 * d	کابل تک رشته

که ^d قطر خارجی کابل و ^R حداقل شعاع خمش کابل می باشد.

کشش مجاز کابل

در هنگامی که کابل توسط دستگاه کشیده می‌شود باید توجه شود تا نیروی کشش در حدود جدول 6 محدود گردد:

جدول 6- کشش مربوط به کابلها

نیروی کشش	ساختمان کابل	روش کشش
^{F=50* A} برای کابل های با هادی مسی ^{F=30* A} برای کابل های با هادی آلومینیومی	تمام انواع کابل ها	به وسیله گیره سرکابل روی هادی
F = K.D² K = 9 N/mm²	تمام کابل ها با زره مفتولی	با جوراب کابل
²F = K.D برای کابل های تک غلاف	کابل با غلاف فلزی بدون زره مقاوم در برابر کشش	با جوراب کابل
K=3 N/mm² برای کابل های سه رشته با غلاف جداگانه K= 1N/mm²
^{F=50* A} برای کابل های با هادی مسی ^{F=30* A} برای کابل های با هادی آلومینیومی	کابل های پلاستیکی بدون غلاف فلزی بدون زره

^A: سطح مقطع کل هادیها به میلیمتر مربع )بدون در نظرگرفتن هادی هم‌مرکز و یا پوشش الکترو استاتیکی ( ^D: قطر خارجی کابل بر حسب میلی متر ^F: حداکثر نیروی کشش مجاز بر حسب نیوتن در موقع نصب کابل باید کاملاً دقت شود که نیروی وارد بر هادی یا روکش کابل بیش از حد مجاز داده شده در جدول 6 نشود.

توصیه‌های عمومی درباره کابل‌کشی

تنش‌های مکانیکی خارجی

نحوه کابل‌کشی باید طوری انتخاب گردد که خطرات ناشی از خرابی‌های مکانیکی در آن به حداقل برسد. در تأسیسات نصب ثابت در مواردی که خطر تنش‌های مکانیکی وجود دارد، میتوان از کابل‌های زره‌دار استفاده نمود و یا به طور مناسبی از آن محافظت کرد. کابل‌های نصب شده در داخل لوله‌ها یا کانال‌ها در برابر خرابی‌های مکانیکی دارای استقامت کافی می‌باشند..

تنش‌های حرارتی خارجی

کابل‌ها نباید در محیط‌هایی که دمای آن ها از حد پیش‌بینی شده تجاوز می‌نمایند، نصب شوند. مجاری کابل و یا لوله‌ها باید به قدر کافی با لوله و تجهیزات حرارتی فاصله داشته باشند.

حفاظت در برابر عوامل جوی و مواد خورنده

کابل‌ها نباید در شرایطی که در معر باران یا قطرات آب یا در مجاورت هوای آزاد و یا تابش مستقیم آفتاب قرار گیرند، نصب شوند (جز مواردی که در موقع ساخت یا نصب که مجهز به پوشش مناسبی شده باشند). در مواردی که کابل‌ها در مجاورت مواد خورنده قرار گیرند باید از نوع مقاوم در برابر خورندگی بوده و یا به نحوی دیگر محافظت شوند.

اتصال به زمین و تداوم الکتریکی پوشش‌های فلزی کابل‌ها

اتصال زمین باید با توجه به مطالب مندرج در استاندارد سیستم زمین شبکه‌های توزیع انجام شود. پوشش فلزی کابل‌ها باید طبق مقررات ایمنی در برابر بروز اتصالی محافظت شود. در کابل‌ها با جنس عایق از مواد ترموپلاستیک (^PVC و ^XLPE) هادی هم‌مرکز حفاظتی، پوشش الکترو استاتیکی، زره کابل و غلاف‌های فلزی باید زمین شوند. این مسئله باید در سرکابل‌ها و مفصل‌ها نیز رعایت گردد.

برای کابل‌هایی که دارای هادی هم‌مرکز و یا پوشش الکترو استاتیکی از سیم‌های مسی می‌باشند، باید سیم های مسی به هم تابیده شده و زمین گردند و برای کابل‌هایی که پوشش الکترو استاتیکی آن از نوارهای مسی و یا مفتول‌های فولادی تشکیل شده است، این پوشش باید توسط لحیم کردن و یا پیچیدن نوارهای مسی به دور آن زمین شود.

نقاط تجمع آب و گرد و خاک

در نقاطی که امکان تجمع آب وجود دارد و یا در نقاطی که جمع شدن گرد و خاک یا مواد دیگر باعث بوجود آمدن خطر و تغییر میشود (مثل تغییر در مقاومت حرارتی در حوالی کابل‌ها) باید تمهیدات لازم به عمل آید.

ذخیره طول معینی از کابل در هنگام نصب

با توجه به اینکه نقاط ضعف سیستم کابل بیشتر در محل انشعاب کابل(مفصل و سرکابل) می‌باشد، لازم است طول معینی از کابل در هر یک از این نقاط بعنوان رزرو در نظر گرفته شود. این مقدار را میتوان تا 10 متر در نظر گرفت و طرز قرار گرفتن آن باید به نحوی باشد که در مواقع عیبیابی مشکلی ایجاد نکند (معمولاً این میزان طول از کابل را به صورت شکل هشت لاتین ⁸ با رعایت شعاع خمش قرار می دهند).

ابزار مورد نیاز برای کابل‌کشی

لوازم و وسایل کابل‌کشی باید به نحوی انتخاب شوند که چه در موقع نصب و یا در زمان بهره‌برداری از ایجاد خرابی در کابل‌ها به علت وجود قطعات تیز و برنده جلوگیری به عمل آید.

قرقره‌های کابل‌کشی زمینی

در زمان کابل‌کشی برای جلوگیری از صدمه به کابل و برای راحتی و سرعت در انجام کابل‌کشی باید از قرقره‌های مخصوص در طول مسیر کابل‌کشی استفاده نمود. این قرقره‌ها بر حسب نوع کاربری به انواع مختلف تقسیم‌بندی می‌شوند. بسته به شرایط اجرای پروژه کابل کشی ،قرقره های مورد استفاده در روش های مختلف کابل کشی از جنس های متنوعی می‌باشند. در جدول 7 دو نمونه پرکاربردتر آن ها ارائه شده است.

جدول 7- انواع قرقره های مورد استفاده در روش های مختلف کابل کشی با توجه به نوع جنس

در جدول 8 نمونه هایی از انواع قرقرههای مورد استفاده در روشهای مختلف کابلکشی به همراه کاربرد آنها ارائه شده است.

جدول 8- نمونه قرقره های مورد استفاده در عملیات کابل کشی

–2– سایر تجهیزات مورد استفاده در عملیات کابل کشی

در جدول 9 نمونهای از تجهیزات مفید در اجرای عملیات کابلکشی جهت آشنایی و بهرهبرداری ارائه شده است.

7–3– نمونه ای از ماشین آلات مورد استفاده در عملیات کابل کشی

در جدول 10 نمونه ای از ماشین آلات مورد استفاده در عملیات کابلکشی ارائه شده است.

جدول 10– نمونهای از ماشینآلات مورد استفاده در عملیات کابلکشی

8– روشهای مختلف کابلکشی

در این دستورالعمل انواع روشهای کابلکشی در سه دسته کلی تقسیم بندی شده است

کابل کشی به روش دفنی
کابل کشی با روش عبور کابل از لوله
کابل کشی در کانال های پیش ساخته
کابلکشی روی دیوار یا سقف
کولگذاری

8–1-کابل کشی به روش دفنی

برای این منظور ابتدا گودالی متناسب با محل حفر شده و بعد از ریختن ماسه نرم در آن، کابل در گودال قرار گرفته و سپس با نصب پوشش حفاظتی مناسب گودال کاملاً پر میشود.

در این سیستم به هنگام عبور کابل از بعضی مناطق خاص مثل جادهها، ریلهای راهآهن و غیره از لوله استفاده میشود. برای انجام فرایند کابل کشی در گودال خاکی به صورت استاندارد از مصالح به شرح زیر استفاده میگردد^:

ماسهبادی
آجر فشاری )بدون سوراخ(
نوارخطربرق
لوله پلی اتیلن یا پی وی سی فشار قوی)در صورت نیاز(

ماسههای ریخته شده علاوه بر حفاظت و نرمی زیر کابل، دما را به خوبی منتقل نموده که این موضوع باعث خنک شدن و استفاده بهتر از ظرفیت بارگذاری کابل می شود.

8–1–1– مسیر کابلکشی در گودال و دفن آن در زمین

قبل از کابلکشی مسیر کابل باید به طور دقیق نقشهبرداری و مشخ شود و در طول مدت کابل کشی این نقشه به همراه فهرست لوازم مورد نیاز در دستری باشد. اطلاعات لازم جهت تشخی خطا در آینده و نیز اطلاعات جهت توسعه سیستم در آینده در آن ثبت گردد. همچنین بر روی نقشه باید اطلاعاتی مانند نوع کابل، نماد آن، طول و محل سرکابلها ، مفصلها و… آورده شود. برای مشخ کردن مسیر کابل باید هماهنگیهای لازم با شهرداری، راهنمایی و رانندگی، شرکتهای گاز، آب، مخابرات و سایر شرکتهای مرتبط به عمل آید تا کلیه موانعی که در مسیر وجود دارند مشخ شده و بهترین مسیر انتخاب شود.

برای طرح مسیر کابلهای فشار ضعیف تا حد ممکن باید از پیاده روها و برای مسیر کابلهای فشار متوسط از معابر اصلی استفاده نمود. عمق کانال به تعداد کابلهای قرار گرفته روی هم در یک کانال، نوع منطقه )صنعتی، محلی و جاده، پیاده رو و. ( لولههای آب و گاز که در منطقه قرار دارند و یا در آینده در آن محل نصب می گردد، بستگی دارد.

هنگامی که مسیر کابل از نزدیکی خطوط راه آهن، تاسیسات آب و… عبور میکند، اقدامات لازم باید در این مورد در نظر گرفته شود.

در محلهایی که تعداد کابلهای زیادی عبور میکند و ظرفیت جریان بالایی عبور داده میشود، فواصل بیشتری بین کابلها باید در نظر گرفت.

به هنگامی که کابلهای کنترل یا مخابرات با کابلهای فشارقوی در مسیر طولانی موازی هستند، باید مسائل ناشی از تداخل امواج را در نظر داشت.

تبصره: نحوه حفاری و تکمیل کانال با هماهنگی شهرداریها صورت پذیرد. با توجه به پاسخ استعلامات درصورت نیاز مسیر بازنگری شده و در نهایت به منظور تائید نهایی در مسیر سونداژ انجام می شود. عبور کابل باید به صورت مستقیم باشد )مارپیچ نباشد(.

در صورت عبور عرضی از معبر، راستای مسیر کابل باید بر راستای معبر عمود باشد. کابلکشی با رعایت حریمهای سایر تاسیسات و استانداردهای مربوطه صورت پذیرد .

عر و عمق کانال در زمان تحویل مسیر باید مشخ شود^.

در تحویل مسیر کابلهای زمینی، در موارد انشعاب از پایه و یا تابلو پست هوایی و … ابتدا مستقیم ا به سمت دیوار)با زاویه 90 درجه(حرکت کرده و سپس مسیر حفاری جنب دیوار ادامه داده میشًود.

8–1–2– ابعاد کانال

عر کانال بستگی به تعداد کابل دفن شده دارد که به طور معمول فاصلهی بین کابلها 20 سانتیمتر و فاصلهی هر کابل از دیواره کانال 15 سانتیمتر می باشد. در استاندارد حداقل عر برای حفر کانال و دفن کابل فشار ضعیف )تک کور یا سه کور( برای یک مدار 50 سانتیمتر لحاظ میگردد.

کابل فشار متوسط به طور معمول سه رشته می باشد که حداقل 70 سانتیمتر را اشغال میکند^.

تبصره: عر کانال در مواقع قراردادن بیش از دو رشته کابل، از فرمول زیر قابل محاسبه می باشد:

حداقل عر کانال = ))1-تعداد کابل*(20(+30

عمق کانال از سطح زمین بستگی به تعداد کابلهایی دارد که روی هم قرار میگیرد. در هر حال عمق کانال از سطح زمین در پیاده رو نباید از 70 سانتیمتر کمتر و در زیر سطح خیابان نباید از یک صد و ده سانتی متر کمتر باشد. این عمق در مورد کابلهای تا ولتاژ 11 کیلوولت 30 سانتیمتر و در مورد کابلهای تا 33 کیلوولت 40 سانتیمتر اضافه گردد.

در صورتیکه تعداد کابلها زیاد باشد بهتر است بجای قراردادن کابلها بر روی یکدیگر آنها را پهلوی یکدیگر قرار داد در این حالت فاصله بین دو کابل مجاور 20 سانتیمتر انتخاب میشود.

8–1–3– توصیه های عمومی در آماده سازی کانال

پسازمعینشدنابعادحفاریبهشرحفوقعملیاتحفاریآغازمیگردد.
پس از آنکه بستر کانال صاف، تمیز وکوبانده شد، سطح آن با 10 سانتیمتر ماسه بادی نرم پوشانده میشود.
جهت انجام حفاری در مسیرهای آسفالت باید مسیر حفاری با کاتر بریده شود تا از آسیب رسیدن به حاشیههای محل حفاری جلوگیری شود.
کف کانال باید در کل مسیر هموار شود. در مواردی که به تاسیسات از قبیل لوله آب، فاضلاب و… برخورد شود، رعایت حریم طبق استاندارد به صورت عمودی یا افقی با تغییر جزئی مسیر کانال یا افزایش عمق کانال، الزامی است^.
کانال باید به صورت کنده شود باشد تا از ریختن خاک به داخل آن جلوگیری شود. خاک^–های برداشته شده باید با حداقل فاصله 30 سانتیمتر از لبه کانال ریخته شوند تا هرگونه فعالیت آزاد جهت خواباندن کابل امکانپذیر باشد )شکل 3( )در هنگام حفاری باید در دو سمت کانال به فاصله 10 سانتیمتر عاری از هرگونه ضایعات باشد تا در حین کابلکشی ضایعات وارد کانال نشود(.
باید دیوارها از لحاظ استحکام مورد بررسی قرار گیرند و در صورت لزوم جهت جلوگیری از ریزش خاک کانال مهار شود.

شکل3- چگونگی حفر کانال )ریختن خاکهای اضافی به فاصله 30 سانتیمتری(

در حین حفاری و باز بودن کانال، در اطراف محل حفاری از وسایل هشدار دهنده )نوار خطر، کلهقندی و داربست( و تجهیزات ایمنی در کلیه مراحل پروژه استفاده گردد.
ضایعات حاصل از حفاری بسته به شرایط تعیین تکلیف میشود، که در صورت نیاز در برخی معابر باید جمعآوری ضایعات همزمان با حفاری صورت پذیرد. )در صورت جمع نکردن ضایعات در حین حفاری باید حداقل فضا در معابر اشغال شود( به طور معمول در ورودی منازل )پلاکها( امکان وجود انشعابات آب، گاز، تلفن و… میباشد، بنابراین باید دقت شود تا به انشعابات صدمه نرسد^.

8–1–4– نصب کابل در گودال و دفن آن در زمین

برای نصب کابل در داخل کانال خاکی ابتدا باید کف کانال کاملاً صاف تمیز و کوبیده شده باشد و حداقل 10 سانتیمتر ماسه نرم در گودال ریخته شود و کابل بر روی آن خوابانده شود. بعد از آن مجدداً روی کابل با قطر 10 سانتیمتر ماسه نرم پوشانیده شود. به منظور حفاظت از کابل میبایست یک ردیف آجر به عر 22 سانتیمتر یا یک ردیف بلوک سیمانی بر روی این لایه چیده و سپس یک نوار زرد هشدار دهنده با عبارت “خطر برق” یا “مسیر کابل” کشیده شود.

سپس روی مجموعه تا ارتفاع 20 سانتیمتر سنگریزه و سپس روی آن خاک معمولی ریخته و کوبیده تا فشرده شود.

جزئیات نصب کابل و ابعاد کانال و فاصله بین کابلها در شکل 4 آمده است.

کابل تا 33 KV	کابل تا 20 KV	کابل فشار ضعیف	کابل
70 سانتیمتر	60 سانتیمتر	30 سانتیمتر	L

شکل 4- جزئیات کانال خاکی جهت نصب )الف( کابل فشار ضعیف تک مداره فنی )ب( کابل فشار ضعیف در ردیف افقی )ج( کابل فشار ضعیف در یک ردیف عمودی

تبصره: در صورت نیاز به کابل کشی چندمداره با کابل های مونوفاز )تک رشته( و محدودیت فضای کابل کشی، با رعایت الزامات فوق الذکر کابل کشی می تواند به صورت طبقاتی انجام شود.

8–2– کابل کشی با روش عبور کابل از لوله

هنگامی که مسیر کابل یا جادهها، خطوط راهآهن و… تقاطع دارد، کابل باید از میان لوله عبور داده شود. محل لولههای کابل باید به نحوی انتخاب گردد که در عمل تحت تأثیر حداقل تداخل از کارهای دیگر قرار گیرد. لذا قوانین حریمها در هر مورد باید رعایت شود. ضمن ا باید توجه نمود که لوله بر روی خاکهای ناپایدار قرار نگیرد و دقت گردد تا لبههای تیز لوله به کًابل آسیب وارد نکند. این تیزی باید به نحو مناسبی از بین برود و در شرایطی که لوله فولادی استفاده شود بهتر است لبه لوله به شکل قیف در آید. قبل از اینکه کابل به داخل لوله وارد شود )بعد از نصب لوله( باید در محل ورود و خروج کابل از لوله، گودالی مطابق شکل 5 حفر شود تا از ورود سنگ و مواد اضافی دیگر به آن جلوگیری شود. قبل از کابل کشی باید داخل لوله توسط فرچه تمیز گردد و بعد از اتمام کابل کشی از داخل لوله، انتها و ابتدای کابل داخل لوله با استفاده از خاک کوبیده شده یا بالشتک کنفی به صورت شکل 6 محافظت گردد. در صورتی که لوله طویل باشد نیروی زیادی برای عبور کابل از لوله مورد نیاز می باشد که می توان از مواد چرب مانند روغن برای سهولت در کابل کشی استفاده کرد. بعد از لولهگذاری باید دهانه لوله ها کاملاً مسدود شده تا از ورود سنگریزه به داخل لوله جلوگیری شود .تمهیدات لازم در خصوص تعبیه نوار هشدار و آجرگذاری و ماسهریزی و در صورت نیاز بتونریزی باید رعایت گردد.

شکل 5- گودال در محل ورود کابل به لوله

شکل 6– محافظت کابل در ابتدا و انتهای آن با تغییر دهانه به صورت قیفی شکل

حداکثر تعداد کابل های داخل کانال مجرا و یا لوله باید چنان تعیین شود که کشیدن آن به آسانی امکانپذیر باشد. با توجه به این اصل توصیه میشود که قطر داخلی کانال یا لوله بیش از 5/1 برابر قطر کابل یا دسته کابلهای کشیده شده در داخل آن باشد.

تبصره 1: کلیه کابلهای داخل لوله باید یکتکه بوده و از استفاده از مفصل خودداری شود.

تبصره 2: در مواردی که امکان حفاری رو باز میسر نمیباشد ،میتوان از تجهیزات مخصوص لوله رانی )میکروتونل( افقی جهت لولهگذاری در مسیر مورد نظر استفاده نمود .

جهت لولهگذاری معمولاً لوله پلی اتیلن فشارقوی استفاده میگردد. ضمناً برای هر رشته کابل از یک لوله مجزا استفاده میگردد.

ابعاد گودهای طرفین مسیر میکروتونل در حدود 2*3 متر میباشد. عمق حفاری بستگی به شرایط معبر و تاسیسات موجود در مسیر و رعایت حریمهای مربوطه دارد.

تبصره 3: در مکان هایی که به منظور اضافه کردن یا احداث فیدر در پست زمینی، حفاری به روش میکروتونلی انجام می شود، جهت جلوگیری از نفوذ آب به داخل پست از طریق میکروتونل حفر شده باید مسیر حفاری به خوبی آب بندی و مسدود شود.

8-3- کابل کشی در کانال های پیش ساخته

در این روش کابل از داخل کانال عبور داده شده و به فواصل مشخ و معینی از دریچه آدمرو )^Manhole( یا دریچههای بازدید استفاده میگردد. اجرای این سیستم هزینه زیادتری نسبت به سایر سیستمها دارد. مزایای استفاده از این روش سهولت در تعویض یا گسترش کابل بدون انجام کار زیاد می باشد بخصوص هنگامی که کابل دارای وزن زیادی می باشد. کانالهای پیش ساخته کابلکشی ممکن است به صورت آدم رو یا معمولی، از آجر با اندود سیمان، و یا بتنی ساخته شود. الزامات نصب کابل در کانالهای پیش ساخته به شرح زیر میباشد:

کانالهای پیش ساخته معمولی در موتورخانهها، پستهای برق، اطاق و یا سالنهای مولد برق و غیره باید دارای درپوشهای قابل برداشت با دستگیره مناسب در تمام طول کانال باشد .
تعداد کابلهایی که در داخل هر کانال نصب میشود باید به گونه ای تعیین شود که بازدید و تعویض به سهولت امکان پذیر باشد.
در مواردی که کابل از داخل تجهیزات یا تاسیسات فلزی عبور میکند، هر یک از سوراخها باید دارای انحناهای لازم با بوشنهای مناسب باشد تا از ایجاد خراشیدگی در کابل جلوگیری به عمل آید.
به منظور دفع آبهایی که ممکن است در کف کانالهای پیشساخته جمع شود، باید کف شورهای مناسبی که به سیستم چاه جذب با درپوش یک طرفه متصل باشد در فواصل حداکثر 40 متری از یکدیگر پیشبینی و نصب شود. برای هدایت آبهای احتمالی، کف کانالهای پیش ساخته باید دارای شیبی برابر نیم الی یک درصد در جهت کفشورهای پیش بینی شده باشد.

برای نصب کابل در کانالهای پیش ساخته باید از قطعات پیش ساخته گالوانیزه با نصب مجزا همراه با بستهای تپانچهای استفاده شود و یا این که همزمان با ساخت کانال در تمام طول دیواره کانال و در فواصل حداکثر 5/1 متر، یک عدد پروفیل ناودانی به عر 10 سانتیمتر و به طول برابر با ارتفاع )از کف تا زیر سقف کانال( پیش بینی و نصب شود تا بعداً متناسب با نوع و

تعداد کابلهای مورد نیاز، اسکلت کابلکشی، بازوها، نگه دارندهها و سینی کابل را بتوان بدون تخریب روی ناودانیهای مذکور نصب نمود )شکل7(.

1- سینی از ورق گالوانیزه 2- بازوی نگهدارنده 3- پیچ و مهره و واشر 4- دیوار شکل7– مشخصات تیپ اجرای سینی روی دیوار و در کانال آدم رو

اسکلت و بازوهای نصب کابل و سینیهای کابل باید از لحاظ الکتریکی با یک رشته سیم مسی لخت، با سطح مقطع 50 میلیمترمربع به یکدیگر متصل بوده و حداقل از سه نقطه به سیستم اتصال زمین متصل شود.
اتصال بین قطعات مسیر سینی کابل باید از نظر الکتریکی کامل بوده و در 20 سانتیمتری ابتدا و انتهای مسیر و هر 20 متر در طول مسیر، سینی و اتصالات آن با کابل مسی 16 میلی متر مربع به سیستم اتصال زمین متصل شوند.

کلیه کانالهای آدم رو باید دارای سیستم روشنایی مناسب و پریزهای برق در فواصل 6 متر از یکدیگر باشد. همچنین در این نوع کانالها به منظور تمای با خارج کانال، در صورت امکان و چنانچه ضروری باشد، بستر ارتباطی مناسب پیش بینی گردد.

در مواردی که کانالهای آدم رو علاوه بر نصب کابلهای برق برای لوله کشی تاسیسات مکانیکی و غیره نیز مورد استفاده قرار میگیرد باید حتی الامکان در یک دیواره تاسیسات برقی و در دیواره مقابل آن تاسیسات دیگر نصب شود. در صورتی که امکان نصب به طریق فوق نباشد باید حداقل تاسیسات مذکور در دو ارتفاع متفاوت و مستقل و جدا از هم نصب گردد ،به طوری که تاسیسات برقی با رعایت حریم های مربوطه در ارتفاع بالاتر از تاسیسات مکانیکی قرار داشته باشد.
در کانالهای کابل آدمرو فاصله لبه خارجی مسیر سینی کابل با دیوار مقابل باید حداقل 90 سانتیمتر و در تونلهای مشترک فاصله آن از لبه خارجی مسیر تاسیسات مکانیکی حداقل 100 سانتیمتر درنظر گرفته شود.
ابعاد سینی برای کابلهایی که برروی سینی نصب می شوند می بایست با در نظر گرفتن وزن کابلها و همچنین در صورت لزوم با در نظر گرفتن شرایط نصب، تعمیرات و رسیدگی انتخاب شود. ولی به طور کلی سینیهای کابل باید با ورق آهنی گالوانیزه مشبک به ضخامت 5/1 میلی متر ساخته شود و در صورت آویزان بودن سینی کابل، باید سینی کابل توسط میلههای فولادی به قطر حداقل 6 میلیمتر در فاصلههای حداکثر یک متر نگهداری شود.
در موارد نصب کابل در کف کانال و به منظور پرهیز از تمای مستقیم کابلها با آن میتوان در کف کانال در فواصلی حداکثر برابر 60 سانتیمتر اتکایی از لوله گالوانیزه و یا پروفیل ناودانی )آلومینیومی یا گالوانیزه( و یا چوب فشرده شده با ارتفاع 10 سانتیمتر از کف کانال پیش بینی و نصب و سپس کابلها روی اتکاهای مذکور خوابانده شود.

برای جلوگیری از نفوذ احتمالی آتش به پست نقطه ورودی کابل از کانال به داخل باید کام لالاً مسدود شود )شکل 8(. هنگام عبور کابل داخل کانال از دیوار )قبل از وارد شدن به محفظه پست یا موارد مشابه( باید کابل از داخل لولهای که قطر داخلی آن حداقل 5/1 برابر قطر خارجی

کابل باشد عبور داده شود )شکل9( و بعد از عبور کابل لوله کاملاً مسدود گردد. برای این کار می توان از فومهای ضد حریق یا موارد مشابه استفاده نمود.

شکل 8– مسدود کردن ورودی کابل به پست از داخل کانال

شکل 9– نحوه گذراندن کابل از میان دیوار

در موتورخانهها و ایستگاههای تاسیساتی ارتفاع پایینترین قسمت مسیر سینی کابل از کف ،کمتر از 5/2 متر نباشد.
تغییر جهت کانالهای کابل باید به نحوی باشد که با شرایط مربوط به خم کردن کابلها مطابقت نماید.
هرگونه تغییر مسیر سینی یا نردبان کابل میبایست توسط قطعات استاندارد همانند شکل

10 صورت گیرد.

شکل 10– تیپ قطعات تغییر مسیر) نردبان( کابل )الف( قطعه انشعابی سه راهه )ب( قطعه مستقیم )ج( قطعه تغییر ارتفاع )د( قطعه تغییر مسیر 90 درجه )ه( قطعه انشعابی چهار راهه

هنگام نصب کابلها بر روی سینی میبایست کابلها در نزدیکی هر محل تغییر جهت، سه راه یا چهار راه به سینی ها محکم شود. حداقل فاصله میان کابلهای مجاور نباید کمتر از قطر کابل بزرگ تر باشد.

در موقع اجرای سقف باید پیشبینیهای لازم برای اجرای مسیر سینی کابل همانند شکل11 به عمل آید.

1- سقف اصلی 2- دیوار جانبی 3- سینی کابل 4- پیچ و مهره و واشر 5- بازوی نگهدارنده شکل11– مشخصات تیپ اجرای سینی در زیر سقف

در صورتی که مسیر سینی کابل در سقف کاذب قرار گیرد، باید امکان دسترسی به آن پیش بینی گردد.

8–4– کابلکشی روی دیوار یا سقف

فاصله بین بستها، روی دیوار یا سقف و یا فاصله نقاط اتکا و نگه دارنده ها به هنگام قرار گرفتن کابل به طور افقی روی سینی نباید از مقادیر زیر بیشتر شود:

برای کابلهای بدون زره 20 برابر قطر خارجی

برای کابلهای با زره 30 تا 35 برابر قطر خارجی ضمناً حداکثر این مقدار نباید از 80 سانتیمتر بیشتر شود.

در مسیرهای عمودی فاصله بین دو بست کابل به نوع کابل و نوع بست بستگی دارد این مقدار از 5/1 متر نباید بیشتر شود.

ظرفیت حمل جریان، وزن کابل، حداقل شعاع خمش در طراحی نگهدارنده ها باید مورد توجه قرار گیرند. برای کابلها باید فضای کافی در نظر گرفته شود و کابل در قفسه ها نصب گردد تا تبادل حرارتی کافی با محیط اطراف داشته باشد.

8–5-کولگذاری

در حال حاضر شرایط و الزامات ترافیکی، اجتماعی و معماری شهری مانع از حفاری معابر به صورت روباز شده و بعضاً نیاز است تاسیسات از عر معابر بهصورت زیر سطحی عبور داده شوند.

استفاده از ابزارآلات حفاری و یا سیستم لولهگذاری و غیره در خارج از شهر به علت وجود فضای کافی برای ایجاد کارگاه و همچنین مسائل اقتصادی مرتبط با آن امکان پذیر می باشد. اما در بافتهای شهری در صورت فشردگی و تراکم فضاهای شهری و معابر و همچنین محدودیت تکنولوژیکی ،معمولاً روش حفاری دستی میله و نقب به وسیله انسان در طرفین معابر و برقراری ارتباط در سطح زیرین انتخاب می شود. در چنین روشی استفاده از تجهیزاتی جهت افزایش استحکام سطوح و جداره داخلی کانال و جلوگیری از ریزش خاک اطراف آن الزامی است.

جهت این امر از قطعات بتنی به نام کول استفاده می شود.

میله: قسمتی از حفاری بوده که به صورت عمودی در ابتدا و انتهای نقب حفر می گردد.

نقب: قسمتی از حفاری بوده که دو میله را به یکدیگر متصل می کند.

کول: قطعهای بتنی است جهت جلوگیری از ریزش خاک های مجاور میله و نقب که در اشکال دایره ای، نیم دایره ای و فشنگی )تخم مرغی( ساخته می شود.

نردبان: قطعات ^U شکل از پروفیل آهن بوده )قوطی( که در طرفین میله جهت سهولت تردد و مهار کابل ها مابین کول های میله تعبیه می گردد.

8–5–1– حفر میله

در احداث میله، عمق حفر به آیتمهایی همچون جنس خاک )احتمال ریزشی بودن آن( و میزان تردد وسائل نقلیه )محل و عر خیابان، بیانگر میزان تردد می باشد( و وجود تاسیسات زیر

زمینی بستگی داشته که مقدار آن از 4 تا 7 متر پیش بینی میگردد. قطر حفر میله باید حداقل 20 سانتیمتر بیشتر از قطر کول در نظر گرفته شود.

تبصره 1: حتیالمقدور از حفر میله در باغچهها و جاهایی که دارای رطوبت بالایی است، جلوگیری گردد.

تبصره 2: رعایت حریم تاسیسات موجود در حفر میله الزامی می باشد.

8–5–2– حفر نقب

در حفاری نقب باید توجه داشت که چه در زمینهای سخت و چه در زمینهای نرم، باید حفاری و کولگذاری همزمان صورت گرفته تا احتمال ریزش خاک به درون نقب به صفر برسد و اگر خاک ریزشی بود، خاک را با استفاده از تکنیک شاتکریت )پاشش بتن( تثبیت نمود.

8–5–3-کولگذاری و احداث نردبان

کول گذاری و احداث نردبان در قسمت میله

در محل تقاطع میله و نقب، جهت شروع کولگذاری باید آجر چینی به ضخامت 20 سانتیمتر و به ارتفاع 140 سانتیمتر انجام گرفته و سپس در قسمت میله، به دلیل عدم وجود بار عمودی و احتمال وجود بار جانبی و سهولت در حفاری از کول با مقطع دایره ای استفاده نمود.

پس از حفر میله باید کولها تک به تک روی یکدیگر قرار گرفته و به منظور انتقال کابل و عبور پرسنل بهره بردار از داخل آن در دو طرف کول از نردبان استفاده گردد که فاصله دو نردبان از هم در محل عبور کابلها یک متر و در محل عبور پرسنل نیم متر در نظر گرفته می شود. جهت پر نمودن فاصله مابین کولها با دیواره میله و استحکام نردبان باید از بتن با عیار مناسب استفاده گردد. مشخصات و نقشههای مربوطه در پیوست 4 ارائه شده است.

تبصره: مهار کابل بر روی نردبان با استفاده از بست کابل مناسب انجام شود.

کولگذاری در قسمت نقب

در نقب باید از کولهای با شکل فشنگی )تخم مرغی( استفاده نمود. پس از کولگذاری در میله باید کولهای نقب تک به تک همزمان با حفاری به داخل نقب حمل و نصب شود به طوری که در کنار یکدیگر بدون ایجاد فاصله به صورت عمودی قرار داده شوند.

جهت پر نمودن فاصله مابین کول ها با دیوار نقب و استحکام بیشتر آن ها باید از بتن با عیار مناسب کیلوگرم سیمان در متر مکعب با سنگ لاشه و یا قلوه استفاده گردد.

حاشیه داخل کولها باید با ملات مخلوط ماسه نرم و سیمان، بندکشی شوند.

تبصره: جهت سهولت در کابل کشی و جلوگیری از صدمه به کابل و بهبود تبادل حرارتی کابل حداقل 20 سانتیمتر ماسه بادی در کف نقب بعد از کولگذاری و قبل از کابلکشی ریخته شود.

8–5–4– درپوش نهایی

جهت حف ایمنی در پایان کار باید از درپوش بتنی دایره ای شکل با ابعاد مناسب در عمق 30 سانتیمتری از سطح معبر استفاده گردد. مشخصات فنی درپوش به صورت نمونه در پیوست آورده شده است.

نکته مهم در انتهای فرایند کولگذاری نصب درپوش و مشخ نمودن محل دقیق کولگذاری پس از مرمت نهایی محل در نقشههای سیستم ^GIS و نشانهگذاری میلهها در محل پروژه بوده تا بتوان در پروژه های آتی از آن ها استفاده نمود.

شیوه حمل و نقل، دپو و نگهداری کولها در پیوست 4 ارائه شده است.

9-حریمها

9–1– نحوه عبور کابل از خیابان و خطوط آهن

نحوه عبور از خیابانها و جادهها و نیز محل تقاطع با خطوط آهن در شکل 12 آمده است.

معمولاً تعداد لولهها با توجه به افزایش بار منطقه یک یا دو عدد بیشتر در نظر گرفته میشود.

داخل لوله باید یک هادی مهار وجود داشته باشد تا در موقع لزوم از آن برای قرار دادن کابل در لوله استفاده شود.

شکل 12– نحوه عبور کابل از خیابان ها و خطوط راه آهن

9–2– تقاطع کابل جدید برق با کابل قدیمی ) برق یا مخابرات (

در صورت تقاطع کابل با کابلهای دیگر )بخصوص کابلهای با فشار متفاوت( باید از یک لوله محاف از جنس پلاستیک سخت متناسب با قطر کابل و طول حداقل 120 سانتیمتر استفاده نمود و کابل را از داخل این لوله محاف عبور داد. در محل ورود و خروج کابل از لوله باید کابل را به وسیله ریختن خاک کوبیده یا ماسه در زیر آن محافظت کرد.

حداقل فاصله بین کابلها با فشارهای متفاوت نباید از 30 سانتیمتر کمتر باشد جزئیات این کار در شکل 13 آمده است. در صورتیکه کابل برق جدید )ضعیف یا قوی( با کابل مخابرات تقاطع داشته باشد، فاصله حداقل 30 سانتیمتر باید رعایت شده و کابل جدید از لولهای به طول 120 سانتیمتر عبور داده فاصله آن از کابل مخابرات 30 سانتیمتر به طور افقی و 30 سانتیمتر به طور عمودی میباشد.

شکل 13- نحوه عبور کابل از کابل موجود زیرزمینی

–3– عبور کابل فشارقوی و ضعیف در یک کانال

در مواردیکه کابل فشارقوی و ضعیف در یک کانال خاکی زیرزمینی نصب میشود باید کانال به شکل پلهای )دو مسیر متفاوت( حفر و کابل فشارقوی در بستر پایینی و کابل فشار ضعیف در بستر بالایی خوابانده شود. جزئیات این مسئله در شکل 14 آمده است.

شکل 14– نحوه عبور کابل فشار متوسط و فشار ضعیف

9–4– تقاطع کابل با کانال فاضلاب

در صورت تقاطع کابل برق با کانال فاضلاب طرز قرار گرفتن لوله و فواصل مجاز مانند شکل

15 میباشد.

شکل 15- نحوه عبور کابل از مجاری فاضلاب

–5– عبور کابل برق به موازات لوله گاز

حداقل فاصله جداره کابلهای زیرزمینی برق از جدار لولههای گاز در مسیرهای موازی به شرح زیر می باشد :

کابل های فشار ضعیف: 1 متر
کابل های 20 کیلوولت: 2 متر

9–6– تقاطع کابل برق با لوله گاز

در تقاطعها حداقل فاصله عمودی بین کابلها و لولههای گاز به شرح زیر میباشد :

کابلهای فشار ضعیف: 5/0 متر
کابلهای 20 کیلوولت: 1 متر

در این حالت طول لوله عبوری برابر 120 سانتیمتر در نظر گرفته می شود که جنس لوله میتواند ^PVC و یا فولادی باشد.

9–7– عبور کابل برق به موازات لوله های آب

در این حالت فاصله افقی و عمودی کابل فشار ضعیف یا متوسط از لوله های آب برابر 30 سانتیمتر میباشد که طرز قرارگرفتن آن در شکل 16 آمده است.

شکل 16- نحوه عبور کابل به موازات لولههای آب

–8– تقاطع کابل برق با لولههای آب

در تقاطع ها حداقل فاصله عمودی کابل از لولههای آب برابر 30 سانتیمتر میباشد. طول لوله عبوری برابر 120 سانتیمتر در نظر گرفته میشود )شکل 17(

شکل 17– نحوه عبور کابل از محل تقاطع لوله های آب

تبصره: همان طوریکه بیان شد بهترین مسیر برای کابلکشی پیادهرو میباشد. در این حالت بهتر است کانال از کنار پایههای روشنایی عبور کند در این صورت علاوه بر این که میتوان کابلهای روشنایی را به همراه کابلهای اصلی در این کانال قرار داد، انشعاب گرفتن از کابل روشنایی ساده تر انجام می شود. )شکل 18(

شکل 18– نشان دهنده کابلکشی از مسیر پیاده

تبصره 1: بخش توجه 1 در شکل فوق باید برای کابل زیرزمینی برق فشار متوسط و ضعیف و روشنایی معابر اختصاص داده شود.

تبصره 2: بخش توجه 2 در شکل فوق نیز در صورت امکان جهت منظور فوق اختصاص داده شود.

تبصره 3: با توجه به سایر سرویس های موجود در زیر پیاده روها )تلفن، آب، گاز و…( اجرای این طرح در همه شرایط امکانپذیر نبوده و جلب موافقت سرویسهای فوقالذکر لازم خواهد بود.

9–9– جداسازی یا تفکیک کابل کشی های مربوط به مدارهای با ولتاژ خیلی پایین و وسایل ارتباطی

کابلهای مربوط به مدارهای با ولتاژ خیلی پایین و مدارهای مخابراتی باید از کابلهای دیگر تفکیک یا از آن ها جدا شوند تا خطراتی که ممکن است در اثر بروز اتصال به وجود آیند به حداقل برسد. این امر به ترتیب زیر عمل می گردد :

الف – کابلهای ولتاژ خیلی پایین و ارتباطات برای جلوگیری از تداخل الکترومغناطیسی نباید داخل لوله یا مجاری حاوی مدارهای دیگر باشند.

ب – درصورتی که از یک کانال یا مجرا برای عبور مدارهای با ولتاژ پایین و مدارهای ارتباطات و مدارهای ولتاژ بالا استفاده میشود این مدارها باید به نحوی مؤثر از یکدیگر جدا شوند. این کار با استفاده از دیوارهای محکم و با قراردادن این کابلها با فاصله بیش از 300 میلی متر از کابلهای دیگر امکان پذیر است.

بنابراین با توجه به موارد مطرح شده در این بخش، حریم های زیر بایستی در عملیات اجرایی کابلکشی رعایت گردد:

فاصله مجاز کابل فشار ضعیف جدیدالاحداث از کابل موجود برق یا مخابرات در مسیر موازی، حداقل30 سانتیمتر است.
فاصله مجاز کابل فشار ضعیف جدیدالاحداث از کابل موجود برق یا مخابرات در محل تقاطع، حداقل 30 سانتیمتر است.

فاصله مجاز کابل فشار ضعیف جدیدالاحداث از لوله آب موجود در مسیر موازی، حداقل 30 سانتیمتر به صورت عمودی و 30 سانتیمتر به صورت افقی است.

فاصله مجاز کابل فشار ضعیف جدیدالاحداث از لوله آب موجود در محل تقاطع، حداقل 30 سانتیمتر است.
فاصله مجاز کابل فشار ضعیف جدیدالاحداث از لوله گاز موجود در مسیر موازی، حداقل 100 سانتیمتر است.
فاصله مجاز کابل فشار ضعیف جدیدالاحداث از لوله گاز موجود در محل تقاطع، حداقل50 سانتیمتر است .
حریم کابل از پایه فونداسیون پایهها حداقل 50 سانتیمتر است.

10– روشهای مختلف کشیدن کابل الف- استفاده از تریلر کابل

استفاده مستقیم از تریلر کابل و وسیله ای که قرقره کابل روی آن قرار دارد در صورتی امکان پذیر است که هیچ گونه مانعی در داخل گودال یا اطراف آن ، که مانع از انجام کار شود وجود نداشته باشد.

در این حالت کابل روی تریلر قرار گرفته و محکم میشود، سپس انتهای کابل از روی قرقره باز شده و در ابتدای کانال قرار میگیرد. در حالی که تریلر به آهستگی بهطرف انتهای کانال حرکت میکند قرقره با توجه به سرعت تریلر و با کنترل دست باز می شود و در کانال قرار میگیرد. در این حالت باید دقت شود تا سرعت قرقره طوری باشد که خمهای شدید در بدنه کابل ایجاد نشود.

ب – به صورت دستی

باید در مسیرهای مستقیم و در فواصل 3 تا 4 متر از غلطک کابل استفاده نمود و هنگام یکه در مسیر کابل پیچ و خم وجود دارد از غلطک زاویه یا وسیله مشابه که حداقل شعاع خمش را ایجاد کند، استفاده شود. باید توجه نمود که قرقره کابل قبل و بعد از کابلکشی تمیز گردد.

درصورت یکه غلطک کابل موجود نباشد این کار توسط نفراتی که فاصله بین آن ها 4 تا 6 متر بوده و کابل را حمل می کنند باید انجام شود.

درصورت یکه نیروی انسانی کافی برای کشیدن کابل در یک مرحله وجود نداشته باشد، میتوان قرقره کابل را در وسط مسیر کابل قرار داد و طول مورد نیاز را از بالای قرقره مطابق شکل 19 در

جهت ^A نصب نمود و سپس قرقره بیشتر چرخانده شده و یک حلقه به طول 3 تا 4 متر در جهت ^B کشیده شود سپس کابل را از قرقره و از پهلو بلند کرده بهطوریکه کابل از زیر قرقره کشیده شود و پیچ کابل در طول 4 تا 6 متر پهن شود. سپس کابل می تواند به صورت حلقه و مستقیماً در گودال خوابانیده شود. درصورتی که به علت وجود مانع در گودال از خواباندن قسمت دوم کابل از بالا جلوگیری شود، کابل باید به صورت شکل 19 در سمتی که نخستین کابلکشی انجام میشود، باز شود. در اینجا باید توجه داشت که با به شکل 19 در آوردن کابل فقط می توان دوباره کابل را در همان جهت قبلی قرار داد .

شکل 19– نحوه کشیدن کابل

ج- کشیدن کابل توسط وینچ

کشیدن کابل در این حالت وقتی امکانپذیر است که تعداد خمها و موانع کمی در مسیر وجود داشته باشد. در این روش محل قرار گرفتن قرقره در ابتدای کانال و محل قرار گرفتن وینچ در انتهای کانال می باشد )برای طولهای کوتاه(

قبل از شروع کار با وینچ لازم است به دو نکته زیر توجه شود :

– طول کانال بازدید شود تا هرگونه نقاط نوک تیز از جمله سنگریزه یا برآمدگی روی دیواره کانال از بین برود تا کابل زخمی نشود.

چنانچه قرقرههای داخل کانال از محل خود جابجا شوند، لازم است فورا کابلکشی متوقف شود، زیرا کابل نباید با دیوار یا کف کانال برخورد کند.

بعد از اینکه کابل از روی قرقره باز شد، جوراب کابل )شکل 20( به انتهای کابل متصل میشود و طنابی از چشم جوراب کابل عبور داده می شود. توجه شود که قسمتهای لحیم شده و پوششهای سربی کابل نباید برای کشیدن، استفاده شوند. خاصیت جوراب کابل در این است که هادیهای بافته شده در هنگام کشش کابل ،به طور شعاعی منقبض شده و به غلاف کابل میچسبد. هنگامی که کابل بدون زره و یا با زره نواری وینچ کشیده میشود، طناب باید به گیره سرکابل متصل شود .در این حالت نیرو مستقیماً به هادی کابل وارد میشود. در این روش باید مطمئن شد تا کلمپها تمام هادیها را به طور مناسب در برگیرند و به نحو مطلوبی انتهای کابل آببندی شده باشد تا رطوبت به هادیها وارد نشود و سطح عایقی در انتهای کابل پایین نیاید. همچنین جهت جلوگیری از فشار ناسی از تاب خوردگی به کابل از جوراب کابل مجهز به هرزگرد استفاده شود.

شکل 20– جوراب کابل و هرزگرد آن جهت جلوگیری از تاب خوردگی کابل

برای اطمینان از اینکه کابل تحت نیروی زیاد و مخربی قرار نمیگیرد باید نیروهای ذکر شده در جدول 6 مورد توجه قرار گیرد. ضمناً باید به نکات زیر توجه گردد.

نیروی وارد بر کابل دائماً کنترل شود که این کار میتواند توسط یک نیروسنج صورت گیرد.

باید با قرار دادن وسیله محاف مناسب روی وینچ از وارد آمدن نیروی بیش از حد مجاز به کابل جلوگیری کرد. این عمل میتواند توسط وسیلهای که در صورت وارد آمدن نیروی بیش از حد مجاز بریده میشود و یا وسیله مشابه دیگر صورت پذیرد.

کابل و طناب مخصوص اطراف خمها باید روی غلطکهای مناسب هدایت شوند.
زمانی که وینچ، کابل را میکشد لازم است کابل به طرز صحیحی به طرف جلو هدایت شود. به همین جهت در محل ارتباط کابل با وینچ معمولاً یک تکه طناب به شکل قلاب دور کابل می بندند و سپس یک نفر به دنبال کابل حرکت میکند. این امر ارتباط دائم کابل به وینچ را تأمین مینماید.

برای حفاظت از کابل در مقابل تنش بیش از حد در زمان کابلکشی، کابل عبوری از داخل لوله، روغن کاری میشود. این عمل اصطکاک بین کابل و دیواره های لوله را کاهش داده و بخصوص در پیچهای مجرای کابل، اصطکاک کاهش پیدا میکند. روانکنندههایی که برای روغنکاری استفاده میشوند شامل: گریسها، روغنها و غیره میباشند. این مواد قبل از عبور کابل به لوله، با بری به کابل مالیده میشوند. هیچ روان کننده ای به 5/1 متر اول و آخر کابل مالیده نمیشود ،این عمل برای راحت بودن و تمیز بودن کابل در مفصل بکار میرود.

تمام کابلها بخصوص کابلهای تکرشتهای قبل از خواباندن نباید تحت کشش باشند، این عمل به این علت باید در نظر گرفته شود که کابل بتواند انقبا و انبساطهای لازم را در موقع لزوم

)اضافه بار و…( تحمل کند.

تبصره: پس از انجام عملیات کابلکشی، باید نسبت به جمعآوری قرقرهها، کنترل ضخامت ماسه زیرین کابل، فواصل کابل با دیواره و کابل های مجاور و رعایت سایر حریم ها اقدام گردد.

11– متراکم نمودن خاک پس از حفاری

با توجه به کاهش تراکم خاک در کابلکشی زمینی و از طرفی به دلیل فشار ناشی از وسایل نقلیه و به منظور جلوگیری از ضربه به کابل نیاز است خاک حفاری شده از طریق غرقاب و کمپکت نمودن مناسب به تراکم مطلوب برسد .

به طور کلی 4 عامل در تراکم خاک موثر است:

نوع خاک: خاکهای غیرچسپنده مانند ماسهها و شنها با استفاده از تجهیزات تراکم ارتعاشی یا لرزه ای به خوبی متراکم میشوند. ولی تراکم خاکهای چسبنده مانند ری و لای مشکلتر است و نیاز به تجهیزات تراکمی مثل غلتک پاچه بزی دارد.

دانه بندی: خاکها با دانهبندی خوب بهتر از خاکها با دانه بندی بد متراکم میشوند و دانسیته بهتری میتواند در حین تراکم به دست آید.

میزان رطوبت: رطوبت عامل مهمی در تراکم خاک است. آب دور ذرات را گرفته و کمک میکند در هم فرو روند و متراکم شوند اما آب بیش از حد باعث اشباع شدن خاک شده و عمل تراکم را مشکلدار میکند. میزان رطوبت مناسب به شرح ذیل است:

ری: بین 12 تا 18% ماسه : 10% شن : 7%

تبصره: بعضی از خاکها ممکن است نسبت به میزان رطوبت حسای نباشند. برای مثال شن یا ماسه تجهیزات دانه درشت به اندازهای نفوذپذیر است که آب به راحتی از درون آن زهکشی میشود این نوع خاکها معمولاً به صورت خشک و با تجهیزات ارتعاشی متراکم می شوند.

انرژی تراکم: معمولاً با افزایش انرژی تراکم میزان تراکم افزایش مییابد.

آزمونهای الکتریکی بعد از نصب

این آزمونها هنگامی که نصب کابل و سایر ملحقات آن تکمیل شد انجام میشود و به منظور تشخی قابلیت اطمینان عملکرد کابل بکار میرود، این آزمون باید مطابق بند 8 استاندارد آزمون کابل های مورد استفاده در شبکه توزیع انجام شود.

12–1– آزمون الکتریکی برای کابلهایی با KV≤ Un ≤ 3 KV & 1.2 KV≤ Um ≤ 3.6 KV 1 مطابق استاندارد ¹^–^{IEC 60502} می بایست پس از تکمیل عملیات کابلکشی و نصب ملحقات آن ،جهت اطمینان از سلامت و پیوستگی کابل ،”آزمون الکتریکی بعد از نصب” انجام شود .

مطابق این استاندارد پس از نصب کابلهای 1 تا 3 کیلوولت و ملحقات آن ،باید ولتاژ ^DC به میزان

₀^4U به مدت 15 دقیقه اعمال شود. این تست تنها پس از نصب کابل برای بار اول باید انجام گردد.

6 KV≤ Un ≤ 30 KV & 7.2 KV≤ Um ≤ 36 KV آزمون الکتریکی برای کابلهایی با -2-12

در بخش دوم استاندارد ²^–^{IEC 60502} برای کابلهای 6 تا 30 کیلوولت با روکش اکسترود شده¹ انجام تست ^DC روی روکش خارجی توصیه می شود و پس از آن در صورت نیاز بهره بردار، تست عایقی نیز انجام می شود. لازم به ذکر است برای پروژههای نصب کابل که تنها تست روی روکش خارجی آن انجام شده است انجام یا عدم انجام تستهای عایقی با توافق بهره بردار و پیمانکار امکانپذیر می باشد .

12–3– تست DC روکش خارجی کابل

استاندارد ²^–^{IEC 60502}، میزان و مدت ولتاژ ارائه شده در استاندارد ^{IEC 60229} را برای تست در این قسمت ارجاع میدهد. این ولتاژ میبایست بین شیلد فلزی و زمین اعمال گردد. این استاندارد نحوه تست غیر مخرب روکش خارجی² کابلها را معرفی میکند. مطابق آن، تست ^DC روکش خارجی کابل بدین صورت است که میبایست به ازای هر میلی متر ضخامت روکش خارجی، به اندازه 4 کیلوولت و با رعایت حداکثر 10 کیلوولت ولتاژ ^DC روی روکش خارجی کابل اعمال شود. این ولتاژ بین همهی لایههای فلزی زیر روکش خارجی کابل و الکترود خارجی به اندازه 1 دقیقه اعمال میشود .همه ی لایههای فلزی زیر روکش خارجی )شامل هسته، شلید و…( میبایست به یکدیگر متصل شوند. این تست نیازمند قرار دادن یک الکترود روی روکش خارجی کابل میباشد. این الکترود میتواند یک بکفیل³ مرطوب یا یک لایهای هادی باشد که کابل تحت تست در آن قرار دارد .طبق استاندارد، اتصال روکش خارجی کابل و زمین )که توسط بکفیل است( باید با مقاومت ناچیز باشد.⁴ در صورتی که بعد از تست هیچ شکست الکتریکی در روکش خارجی کابل مشاهده نشود، تست پای شده است.

¹ Extruded oversheath cables

²روکشی است روی شیلد فلزی کابل که با دستگاههای قالب زنی پلاستیک )^Extruder( روی شیلد اعمال شده و معمولاً از جنس

.است ^PVC

بکفیل یا ^backfill نوعی خاک یا مواد پرکننده یک گودال یا چاله )به خصوص در مرحله ی نهایی پر کردن و بعد از قرار دادن شی مورد نظر در زمین یا بررسی موضوع مورد هدف(میباشد.

بکفیل مرطوب، دارای مقاومت ویژه ی بکفیل ناچیز و تشکیل شده از ذرات ریز باشد.

به منظور اطمینان از انجام ایمن و صحیح تست، مسائل زیر در نظر گرفته شود:

لایه یا بکفیل رسانا باید از دو طرف کابل تحت تست فاصله داشته باشد تا موجب بروز جرقه در هنگام تست نگردد.
توجه شود که استفاده از برخی حلالها و پاک کنندهها برای حذف لایهی هادی اطراف روکش کابل، میتواند موجب آسیب به روکش کابل گردد.
لایهی هادی در هنگام تست باید به اندازهی کافی به زمین متصل باشد.
میبایست در هنگام تست تمام هادیهای داخل کابل و اطراف آن را به هم متصل کرد تا اختلاف ولتاژ ناخواستهای در هنگام تست بین دو فلز غیرهمبند ایجاد نشود.
در هنگام تست، محدودیت دسترسی برای افراد غیر مجاز لحاظ گردد.
بعد از اتمام تست، کابل میبایست برای بازهی زمانی مناسبی زمین گردد تا هرگونه شارژ و بار الکتریکی روی آن تخلیه شده و خطر جرقه ناگهانی از بین برود.
میزان جریان عبوری قابل قبول در هنگام تست، توسط محاسبات مهندسی استخراج گردد.

12–4– تست عایقی

12–4–1– آزمون عایقی با جریان متناوب

بر اسای توافق بهرهبردار و پیمانکار، تست ولتاژ ^AC عایقی در فرکانس قدرت بر اسای یکی از دو حالت زیر امکان پذیر است:

الف( اعمال ولتاژ فاز به فاز بین هسته کابل و شیلد فلزی آن به مدت 5 دقیقه ب( اعمال ولتاژ نرمال شبکه به مدت 24 ساعت

12–4– 2– آزمون عایقی با جریان مستقیم

به جای تست ولتاژ ^AC، میتوان ولتاژ ^DC به میزان ₀^4U به مدت 15 دقیقه اعمال نمود .

تبصره 1: تست ^DC یک تست مخرب است. کمیته ^IEC درصدد معرفی راهکارهای جدید و غیر مخربی در این زمینه است.

تبصره 2: برای کابلهای مستعمل، اندازه ولتاژ و مدت زمان اعمال آن با توجه به عمر کابل ،شرایط محیطی و سابقه اتصالی در کابل و با توافق بهره بردار و پیمانکار می توان کمتر در نظر گرفته شود .

پیوست 1: چک لیستهای نظارتی

جدول 1– فرم پ-1

مرحله دوم		مرحله اول		نام مدیریت / ناحیه …….:….. شماره طرح: …………….. محل اجرا………..: نام پیمانکار:…………………… کابلکشی فشار متوسط یا فشار ضعیف …………………. :
خیر	بلی	خیر	بلی	نتیجه بازدید مرحله ای
				تاریخ:
				از وسایل هشداردهنده ) نوار خطر ،کله قندی و داربست( وتجهیزات ایمنی درکلیه مراحل پروژه استفاده شده است؟
				پرسنل از تجهیزات ایمنی فردی و گروهی بصورت صحیح و طبق دستورالعمل استفاده می نمایند؟
				تاریخ:
				استعلامهای لازم وابسته به محل کار )اداره آب و فاضلاب- گاز – مخابرات- شهرداری و …( اخذ شده است؟
				حریم لوله گاز ، آب ، فاضلاب و کابل مخابراتی با کابل برق رعایت شده است
				مسیر احداث کانال مناسب انتخاب شده و با طرح مطابقت دارد؟
				برش سطح رویه معابر به صورت صحیح )برش آسفالت با کاتر( صورت گرفته است؟
				ابعاد کانال مطابق با استاندارد و براسای محل حفاری ، نوع و تعداد رشته کابل می باشد؟
				در حین حفاری دقت لازم برای اجتناب از آسیب رساندن به تاسیسات صورت گرفته است؟
				رعایت حریم تاسیسات زمینی با اجرای شبکه کنترل شده است؟
				در عبور از عر خیابانها و تقاطع با تاسیسات از روش مناسب استفاده شده است؟
				مجموعه عملیات حفاری)خاک برداری،عدم ریزش دیواره،تسطیح و…( به صورت صحیح انجام شده است؟
				جمع آوری ضایعات و نخاله انجام شده است؟

مرحله دوم		مرحله اول		نام مدیریت / ناحیه :….. شماره طرح:…… محل اجرا :……. نام پیمانکار:………………………………… کابل کشی فشار متوسط یا فشار ضعیف :…………
خیر	بلی	خیر	بلی	نتیجه بازدید مرحله ای
				تاریخ:
				سطح مقطع کابل و مشخصات فنی آن مطابق طرح است؟
				کابل ها با رعایت فاصله از همدیگر اجرا شده است؟
				شعاع خمش کابل رعایت شده است ؟
				ماسه ریزی )10 سانتیمتر زیر کابل و 10 سانتیمتر روی آن ( و آجرچینی )آجر فشاری به طور عمودی و یا بلوکهای سیمانی( و نوار هشدار دهنده در مسیر کابل کشی مطابق استاندارد اجرا شده است؟
				کابل کشی توسط ابزارآلات مناسب به صورت استاندارد اجرا می شود؟
				فرآیند تکمیل کانال حفرشده ،کوبیدن و کمپکت کردن خاک مسیر حفاری درست انجام شده است؟
				رزرو کافی در دو انتهای کابل منظور شده است؟
				از لوله مناسب با سطح مقطع کابل در اتصال به شبکه هوایی استفاده شده است؟
				لوله محاف به صورت صحیح فارسی بر شده و 30 سانتیمتر از آن در زمین قرار گرفته است؟
				از سکوی سرکابل با بست مربوطه استفاده شده است؟
				کابل ها در نقاط اتصال به شبکه به صورت مطلوب فرم دهی شده اند؟
				آیا ارت سرکابل ها صحیح نصب شده است؟
				آیا تجهیزات مصرفی مطابق فهرست تجهیزات مورد تائید کارفرما می باشند؟

مرحله دوم		مرحله اول		نام مدیریت / ناحیه :….. شماره طرح:…… محل اجرا :……. نام پیمانکار:….. کابلکشی فشار متوسط یا فشار ضعیف :……
خیر	بلی	خیر	بلی	نتیجه بازدید مرحله ای
				تاریخ:
				آیا عدم جابجایی فازها در کابل های تک رشته، عدم تداخل مدارها و توالی فاز رعایت شده است؟
				آیا در صورت درخواست کارفرما، تست های بعد از نصب )تست عایق روکش خارجی( انجام شده است؟
				آیا در صورت درخواست کارفرما ،تست های بعد از نصب )تست عایقی( انجام شده است؟
				بروز آوری محل اجرای کار به صورت دقیق و محل تابلوها و. انجام شده و نقشه آن در سامانه مربوطه درج شده است؟	GIS
				امضاء پیمانکار اجرا: تاریخ: امضاء ناظر پروژه: تاریخ: امضاء تایید کننده )مسئول اداره امور برق(: تاریخ:

پیوست 2– دستورالعمل حمل و نقل کابل

در حمل و نقل کابل باید موارد زیر رعایت گردد:

قبل از حمل کابل، سازنده باید ابتدا و انتهای کابلها را با سرپوشی مناسب ببندد تا از نفوذ آب و رطوبت در مدت حمل ونقل و انبارش کابل جلوگیری گردد.
کابلها باید بر روی قرقره مناسب و نو که کابل را از صدمه و زیان محافظت میکند پیچیده شود و انتهای کابلها که از قرقره بیرون آمده به نحو مناسبی حفاظت شود.

بر روی فلنچ هر قرقره کابل باید ولتاژ نامی، طول کابل، نوع کابل، سطح مقطع کابل، اندازه و وزن ناخال قرقره و نام کارخانه سازنده و سال و شماره سریال ساخت کابل مشخ شده باشد .

اندازه قرقرهها به طول کابل، نوع کابل، سطح ولتاژ، سطح مقطع و….. بستگی دارد. قرقره کابل-ها روی ریل یا جاده حمل میشوند و باید با قرار دادن گوههای مناسب در اطراف قرقره، از حرکت آن در زمان حمل جلوگیری نمود.
قبل از پیاده کردن قرقره، محموله باید به دقت مورد بازرسی قرار گیرد تا از لحاظ سالم بودن در وضعیت مطلوبی قرار داشته باشد و در صورت صدمه دیدن کابل، در حضور حمل کننده ،به صورت کتبی گزارش تهیه شده تا به عنوان مدرک نگهداری شود و در صورت لزوم قرقره تعویض گردد.

پ-2–1– انبارش قرقرههای کابل

قرقره کابلها باید همواره به حالت عمودی انبارش و جابجا شوند. قرقره کابل برای حمل و جابجایی در حالت عمودی طراحی شده است و اگر به صورت خوابیده جابجا گردد ممکن است تحمل تنش مکانیکی را نداشته باشد. تا هنگامی که قرقره به صورت عمودی باشد ،لایههای کابل در هم گره نخواهد خورد و این مسئله از بروز مشکل در هنگام کابلکشی جلوگیری خواهد کرد )شکل پ-2-1(.

شکل پ-2–1– انبارش قرقره

به دلیل اینکه قسمت میانی قرقرهها توخالی بوده و تمام وزن آن ها بر روی محیط پیرامونی قرار میگیرد وضعیت ناپایداری داشته و به راحتی غلتیده میشوند. در طول مدت انبارش قرقرهها، باید با استفاده از گوهها یا متوقف کنندهها از غلتیدن آن ها جلوگیری شود )شکل پ-2-2(.

شکل پ-2–2– استفاده از گوه جهت جلوگیری از غلتیدن قرقره

باید از انباشته کردن قرقرهها به صورت غیراستاندارد و بدون نگهدارنده )تمای مستقیم قرقره ها با یکدیگر و زمین( اجتناب گردد )شکل پ-2-3(.

مکانی که برای انبارش کابل به مدت طولانی درنظر گرفته میشود باید مسطح و خشک بوده و دارای سطحی سفت و ترجیحاً بتونی باشد.
قرقرهها باید به گونه ای انبار گردند که فضای کافی بین آن ها برای گردش هوا وجود داشته باشد. در طول مدت انبارش باید قرقرهها هر سه ماه یک بار با زاویه 90 درجه حرکت داده شوند.
انبارش کابلها در محیط سرپوشیده ضروری نیست جز در مواردی که زمان انبارش بسیار طولانی باشد .با این حال قرقرههای کابل باید در مقابل برخورد مستقیم نور خورشید با استفاده از پارچه برزنتی یا پوشش نازک پلی اتین مشکی محافظت گردند.

پ-2–2– حرکت دادن قرقرهها

جهت چرخش قرقره باید توسط علامتهای جهت نما بر روی قرقره مشخ شده باشد .

هنگامی که به هر دلیلی نیاز به غلت دادن قرقره کابل باشد، همواره باید این کار در جهت علامتهای مشخ شده بر روی قرقره انجام گیرد)شکل پ-2-4(. با این کار کابل از قرقره باز یا شل نمیشود. در خصوص مسافت مجاز غلتاندن قرقرهها نیز محدودیت وجود دارد اگر قرقره کابل بیشتر از 5 متر غلتانده شود ممکن است موجب آسیب به کابل یا تغییر شکل آن گردد.

شکل پ-2-4- حرکت دادن قرقرهها

برای جابجایی قرقره باید از یک شفت در مرکز قرقره و میله پخش کننده بار استفاده شود .در غیر این صورت تا حد ممکن از طنابهای بلند استفاده شده به گونه ای که کنارههای قرقره آسیب نبیند )شکل پ-2-5(.

شکل پ-2–5– جابجایی قرقره با کمک شفت یا طناب بلند

پ-2–3– حمل قرقره کابل با لیفتراک

در صورتی که قرقره کابل با لیفتراک حمل گردد، طول چنگال آن باید بزرگ تر از عر قرقره کابل باشد.
در هنگام حرکت لیفتراک شیب آن باید به گونه ای باشد که قرقره در چنگال باقی مانده و با زمین تمای نداشته باشد. تا زمانی که لیفتراک کاملاً متوقف نشده باشد قرقره کابل نباید آزاد شود.

هل دادن قرقره با لیفتراک مجاز نمیباشد. همواره باید فضای خالی بین قرقرههای کابل وجود داشته باشد به گونه ای که چنگال لیفتراک آسیبی به آن ها نرساند )شکل پ-2-6(.

شکل پ-2–6– حمل قرقره با لیفتراک

– در هنگام حمل و نقل باید قرقره کابل از قسمت سوراخ میانی یا در امتداد فلنج قرقره توسط سیم یا طناب به کف بسته شود. در هنگام حمل و نقل باید به گونهای از گوهها و مهارها استفاده شود که از حرکت قرقرهها جلوگیری شود. )شکل پ-2-7(

شکل پ-2–7– حمل و نقل گروهی قرقرهها

پ-2–4– تخلیه قرقره

نباید قرقرهها را از بالای وسیله نقلیه رها نمود. برای تخلیه قرقره از جرثقیل، یا سطح شیب دار استفاده میشود. در صورت موجود نبودن وسیله مناسب، سطح شیب داری مانند شکل زیر به طور موقت در محل نصب میشود و نسبت 1:4 برای سطح شیب دار در نظر گرفته می شود. در

موقع پیاده کردن کابل و حرکت آن روی سطح شیب دار، باید قرقره را توسط طناب مهار و کنترل نمود. برای ترمز کردن قرقره، قرار دادن چند کپه شن به ارتفاع حدود 20 سانتیمتر در جلوی این سطح شیب دار مفید میباشد.)شکل پ-2-8(

شکل پ-2–8– تخلیه قرقره به کمک سطح شیبدار

پ-2–5– بسته بندی و حمل و نقل

قبل از حمل کابل سازنده باید انتهای کابل را با سرپوش مناسبی ببندد تا از نفوذ رطوبت و آب در طول مدت حمل و نقل و ذخیره سازی کابل جلوگیری شود.

کابل باید بر روی قرقره مناسب و نو که کابل را از صدمه و زیان محافظت کند پیچیده شود و انتهای کابل که از قرقره بیرون آمده است محافظت شده باشد.

بر روی پلاک مشخصات هر قرقره باید ولتاژ نامی، طول کابل، نوع کابل و مقطع آن و اندازه آن و وزن ناخال قرقره و نیز نام کارخانه سازنده و سال و شماره سریال ساخت مشخ شده باشد. ضمناً جهت چرخش قرقره باید توسط علامت های جهت دار مشخ شده باشد.

چمبره یا قرقره نباید از روی وسیله حمل پایین انداخته شود^; حتی اگر قرقره یا چمبره کوچک و سبک بوده و زمین در آن محل به صورت خاک نرم باشد، زیرا این عمل باعث صدمه دیدن کابل می گردد.

پیوست 3: تعمیر غلاف خارجی صدمه دیده

هنگامی که غلاف خارجی کابل آسیب میبیند، باید در اسرع وقت تعمیر گردد، مطالب ارائه شده در این قسمت مربوط به غلاف هایی از جنس ^PVC و ^PE می باشد.

با توجه به عمق صدمه وارده به کابل و همچنین روش کابلکشی، شیوه مناسب جهت تعمیر آن باید از بین تکنیکهای زیر انتخاب گردد:

پ-3-1- تعمیر غلاف صدمه دیده با استفاده از عایق ترموپلاستیکی

پ-3-2- ق البگیری و ریختن رزین برای کابل های با غلاف خارجی ^PVC پ-3-3- نوار پیچی با استفاده از نوار چسب ^PVC جدول پ-3-1 با توجه به شدت آسیب دیدگی روش مناسب را پیشنهاد می کند.

جد.ل پ-3–1– روش تعمیر مناسب با توجه به شرایط پروژه کابلکشی و نوع آسیب

نوع آسیب								روش تعمیر مناسب برای ولتاژ تا ^5KV
پارگی بیشتر، خرابی در تمام اطراف غلاف دیده شود )عمق خرابی بیش از نصف ضخامت غلاف (				سایش، پارگی کم به حدی که تمام محیط غلاف را در بر نگرفته باشد )عمق خرابی تا نصف ضخامت غلاف (				روش تعمیر مناسب برای ولتاژ تا ^5KV
در مجرای کانال، کول و لوله		در زمین یا در محیط روباز		در مجرای کانال، کول و لوله		در زمین یا در محیط روباز		نوع نصب
PE	PVC	PE	PVC	PE	PVC	PE	PVC	جنس غلاف
X	X	X	X	X	X	X	X	عایق ترمو پلاستیکی )قراردادن وصله پلاستیکی قابل انقبا (
–	X	–	X	–	X	–	X	قالب گیری و ریختن رزین
–	–	–	–	–	X	–	–	نوار پیچی توسط نوار چسب PVC

تعمیر کابل صدمه دیده باید بلافاصله بعد از زخمی شدن کابل انجام گردد. مخصوصامخصوصاً در مورد کابل های فشار متوسط دقت گردد که عایق ^XLPE با آب یا رطوبت تمای نداشته باشد .

پ-3–1– تعمیر غلاف صدمه دیده با استفاده از عایق ترموپلاستیکی

استفاده از این روش بسیار ساده و راحت میباشد و شامل استفاده از یک تیوپ منقبض شونده و توصیه هایی در مورد روش تعمیر می باشد. این تیوپ باید در هر طرف قسمت صدمه دیده به اندازه سه برابر قطر خارجی کابل و حداقل 100 میلی متر بریده شود و انقبا برای طول 10% برای آن منظور گردد .

قسمت صدمه دیده کابل به اندازه طول وصله به وسیله پارچه زبر یا سمباده تمیز شود، سپس وصله تعمیراتی روی قسمت صدمه دیده کابل قرار گرفته و بسته می شود. بعد از این مرحله مرکز وصله توسط تمرکز شعله آتش یا دمنده هوای گرم منقبض گردد. بعد از اینکه دما به حد مطلوب رسید کل وصله را حرارت داده تا قسمت چسبنده داخل وصله مورد نظر نرم و در هر دو انتها کاملاً چسبیده شود .

پ-3–2– قالب گیری و ریختن رزین برای کابل های با غلاف خارجی PVC

قسمت صدمه دیده باید کاملاً تمیز شده و توسط سمباده هر دو طرف قسمت صدمه دیده تا 100 میلی متر کاملاً پاک گردد. جایی از محل آسیب دیده که عمق آن تا رشته ها میرسد را توسط لایه ای از نوار چسب طوری پوشانده که هر دور نوار چسب نصف دور قبل را بپوشاند. این لایه بدین جهت مورد استفاده قرار میگیرد که از نفوذ رزین به کابل جلوگیری کند )شکل پ-3-1-الف(، یک تیوپ ^PVC به شکل پ-3-1-ب قابل قالبگیری بر روی محل آسیب دیده بکار می^–رود. شعاع داخلی این تیوپ 10 تا 20 میلی متر بزرگ تر از قطر کابل میباشد. قالب باید 160 میلی متر از قسمت آسیب دیده بزرگ تر باشد، قالب به صورت طولی بریده شده، اطراف محل مورد نظر قرار داده می شود. درصورتی که آسیب دیدگی زیاد نباشد می توان از این تیوپ استفاده نکرد. برای بستن و مهار کردن دو طرف قالب با استفاده از نوار ^PVC، دو طرف قالب نوارپیچ میشود. این نوار پیچی باید حداقل 50 میلی متر بیشتر از محل آسیب دیدگی در هر دو طرف باشد و یا برای کابل های با قطر 35 میلی متر و بیشتر 3 برابر قطر کابل باشد. سپس مفصل را روی انتهای محل باندپیچی شده و به طور مناسبی قرار داده و دو طرف آن را به دقت باندپیچی کرده تا غیرقابل نفوذ گردد. در انتها ماده رزین در آن ریخته میشود )شکل پ-3-1- پ(بعد از اتمام مفصل بندی باید دقت گردد تا محل تعمیر شده نباید مورد خمش قرار گیرد .

الف- پیچیدن نوار چسب ^PVC روی رشته های کابل

ب- بستن دو طرف محل صدمه دیده توسط نوار ^PVC

پ- تیوپ ^PVC آماده برای ریختن رزین

شکل پ-3–1– چگونگی پیچیدن نوار چسب روی کابل

پ-3–3– نوار پیچی با استفاده از نوار چسب PVC

استفاده از این روش فقط برای کابلهایی که در کانال یا داخل ساختمان که امکان کنترل کابل وجود دارد مجاز است و قطر کابل مورد تعمیر نباید از 25 میلی متر بیشتر باشد. در حالتی که سایش یا پارگی کم وجود دارد از این روش استفاده شده و ابتدا اطراف محل آسیب تا 100 میلی متر از هر دو طرف تمیز میشود و سپس نوار چسب را روی محل آسیب دیده و 100 میلی متر بیشتر از هر دو طرف محل صدمه دیده میپیچند. این قسمت از کابل نباید تحت تنش مکانیکی قرار گیرد. بعد از این مرحله، کابل را میتوان بر روی غلطکهای کابل قرار داد و بعد از نصب کابل، این قسمت باید مورد بررسی مجدد قرار گیرد.

پیوست 4– مشخصات فنی کول گذاری

پ-4–1– مشخصات فیزیکی کول

کولها معمولاً دارای قطرهای مختلف )70 تا 130 سانتیمتر( بر اسای کاربریهای مختلف میباشند. توجه به این نکته ضروری است که کول های نیم دایره ای در این دستورالعمل کاربردی ندارند

توصیه میگردد فقط از کول های دایرهای به قطر 100 سانتی متر و کولهای تخم مرغی به اقطار 70*120 سانتیمتر برابر طرح استفاده گردد.

^ مشخصات بتن:

در ساخت کول باید از بتن با عیار مناسب و حداقل وزن 2300 کیلوگرم بر متر مکعب استفاده گردد.
باید دانهبندی بتن آن شامل مصالح متوسط دانه و ریز دانه و مخلوطی از آن ها )ماسه دوبار شور و شن نخودی( کاملاً تمیز، سفت، عاری از مواد شیمیایی و پوششهای گچی، رسی و مواد ریز دیگر باشد.

)دارا بودن طرح اختلاط بتن از آزمایشگاه مکانیک خاک الزامی است (

سیمان مصرفی از نوع تیپ 2 باشد.
آب مورد استفاده در بتن به طور کلی باید صاف، روشن و عاری از مواد آلی باشد و استفاده از آب های شور به هیچ وجه مجاز نمی باشد.
هنگام بتنریزی دمای محیط باید 5 تا 35 درجه سانتیگراد باشد. درجه حرارت محیط باید تا رسیدن بتن به مقاومت فشاری مشخ خود بالای 5 درجه سانتیگراد حف گردد.
رعایت پوشش بتن به طور مساوی در طرفین ضخامت کول الزامی است.

برای خروج حباب از داخل بتن بهدلیل نازک بودن ضخامت بتن ریزی، ترجیحاً از میز ویبره بجای ویبراتور استفاده گردد و در حین ساخت و نگهداری باید از خشک شدن قشر خارجی بتن به طور سریع جلوگیری شده و رطوبت سطح خارجی بتن تأمین گردد.

تبصره: تمامی اصول عملآوری، نگهداری و بتنریزی و همچنین وضعیت درجه حرارت محیط و مصالح باید مطابق مبحث 9 مقررات ملی ساختمان رعایت گردد.

^ مشخصات تسمه کول

به منظور یکپارچهسازی قطعات بتنی کولها و مقاومسازی آن ها در مقابل ضربات ناشی از عملیات حمل و نقل و نصب باید از 2 عدد حلقه از تسمه فولادی به ابعاد 2*20 میلی متر که فاقد زنگ زدگی باشد، استفاده نمود.

تبصره: در کولهای دایره ای 2 تسمه باید در چهار نقطه توسط تسمه های 15 سانتیمتری مطابق نقشه به هم جوش داده شوند.

در کولهای تخم مرغی 2 تسمه باید در هفت نقطه توسط تسمه های 15 سانتیمتری مطابق نقشه به هم جوش داده شوند.

– مشخصات فنی نردبان

در ساخت نردبان باید از قوطی 20*20 به عر 40 سانتیمتر و طول بازو و شاخکهای نگهدارنده عمودی 20 سانتیمتر که دو دست ضد زنگ و دو دست رنگ نقره ای ⁾^{RAL 7001}⁽ زده شده است استفاده گردد.

تبصره: نصب نردبان همزمان با حفر میله و کول گذاری با رعایت فاصله نصب پلههای نفر رو از هم ^{50 cm} و فاصله نصب پلههای مهار کابل از هم ^{100 cm} الزامی است.

پ-4–2– روش اجرائی

^ جمع آوری اطلاعات اولیه

اولین مسئله در کولگذاری و احداث نقب حفر میله در خاک بوده که طبعاً نیاز به شناخت لایه های خاک دارد، بنابراین به صورت اجمالی در مورد شناسایی ساده خاک توضیحاتی ارائه میگردد.

مسائل و پدیدههای بسیار متعددی در زمینه رفتار خاک، سنگ و مهندسی پی وجود دارند که درک و حل آن ها مستلزم دسترسی به یک سلسله اطلاعات تئوری و تجربی مقدماتی و در عین حال دقیق و مطمئن میباشد. مسائلی مانند نشست زمین در زیر بارهای متفاوت استاتیک و دینامیک، مقاومت زمین در زیر بارهای مختلف و شرایط متفاوت، نفوذپذیری خاک، شرایط پایداری شیروانی های خاکی و سنگی، پایداری دیوارهای حائل، تأثیر حرکت یا سکون آب های

زیرزمینی، مسائل مربوط به تونلها، نقب ها و پایداری آن ها، تأثیر گذشت زمان به هریک از موارد ذکر شده و بسیاری از موارد دیگر از نمونه مسائلی هستند که بررسی آن ها نیاز به داشتن اطلاعات دقیق خواص مکانیکی و فیزیکی محیط مورد نظر دارد که اخذ این اطلاعات به طور تجربی در قالب تستهای آزمایشگاهی )نمونهگیری و آزمایش خاک( و یا به صورت آزمایشهایی در مقیای بزرگ تر، تحت عنوان بررسی ناحیهای )شناسایی ساده خاک( صورت میگیرد .این بررسی نیز به موازات کارهای آزمایشگاهی انجام گرفته و به هر حال بی نیاز از نتایج تجربیات آزمایشگاه نیست. در ذیل به تشریح موارد شناسایی ساده خاک و نمونه گیری و آزمایش خاک می پردازیم :

– شناسایی ساده خاک

معمولاً قبل از انجام هر گونه عملیات گودبرداری یا حفر چاه و احداث نقب لازم است نمونه های خاک به لحاظ ساختار و کیفیت شناسایی شده و شرح داده شوند که این تست و شناسایی به عهده پیمانکار اجرایی بوده و باید گزارشی در این زمینه تهیه گردد )در صورت نیاز، می توان از امکانات آزمایشگاهی با هزینه کارفرما استفاده کرد(.در این مرحله از شناسایی، طبقه-بندی و توصیه بر مبنای آزمایشهای مقدماتی ساده بوده که خاک محل به صورت ساده و عمومی طبق جدول ذیل شناسایی می گردد.

توضیحات	انواع خاک
این نوع از خاک به آسانی با چشم قابل تشخی است خصوصیت این نوع خاک، عدم مقاومت در حالت خشک به دلیل نبود ذرات رسی در آنهاست.	شن و خاکهای شنی
در این نوع از خاک، اغلب ذرات با چشم قابل تشخی بوده و در بین انگشتان حالت زبر و ریگدار احسای می شود خصوصیت این نوع خاک، عدم مقاومت در حالت خشک به دلیل نبود ذرات رسی در آنهاست.	ماسه و خاکهای ماسه ای
این نوع از خاک بسیار زبر و در حالت مرطوب قابلت رشته شدن دارد.	خاک های سیلیسی

این نوع از خاک بسیار نرم و اندکی زبر و در حالت مرطوب قابلت رشته شدن دارد	خاک های رسی با پلاستیسیته پائین
این نوع از خاک در حالت مرطوب به سهولت رشته شده و در حالت خشک، کاملاً منقبض می شوند در لمس با دست چرب مانند هستند.	خاک های رسی با پلاستیسیته بالا

– نمونه گیری و آزمایش از خاک

در برخی از موارد درزمان خاکبرداری و احداث نقب که خاک محل ناشناخته و با چشم نیز قابل تشخی نبوده نیاز به نمونهگیری از خاک مورد نظر میباشد. انتخاب نمونه و عملیات نمونهگیری و نگهداری آن از بخشهای اصلی و بسیار مهم تستهای آزمایشگاهی بوده، زیرا خواص تعیین شده در آزمایشگاه باید معرف خواص واقعی محیط مورد بررسی باشد. در این زمینه باید موارد ذیل مورد توجه قرار گیرد :

الف : نمونه ها هرچه سریع تر به آزمایشگاه تحویل شده تا رطوبت طبیعی آن از بین نرود و تعدد در نمونه های آزمایشی مناسبتر می باشد.

ب : در عمل نمونهگیری باید به خواصی نظیر انقبا ، مقاومت، شکنندگی و نفوذپذیری خاک توجه شود. بدیهی است پس از اطمینان از نوع جنس خاک، ناظر اجازه شروع بکار به پیمانکار داده و باید هر یک متر خاک به صورت چشمی کنترل شده تا حادثه ناگواری اتفاق نیفتد.

تبصره 1 : پیمانکار باید در صورت مشاهده خاک دستی و ریزشی سریعاً نسبت به توقف کار اقدام و با هماهنگی ناظر و مجری طرح، اقدامات لازم جهت تغییر روش از کول گذاری به لوله گذاری عرضی را انجام دهد.

تبصره 2 : آزمایشگاه مورد تائید در این زمینه آزمایشگاه مورد تائید وزارت راه و ترابری )شرکت مادر تخصصی آزمایشگاه فنی و مکانیک خاک( میباشد.

^ شیوه حمل و نقل، دپو و نگهداری کول ها

کولها به علت ضخامت کم و ضرورت سبک بودن آن ها در مقابل ضربه و فشار آسیب پذیر میباشند. لذا توجه به موارد ذیل در حمل و نقل، دپو و نگهداری کول ها الزامی میباشد :

کول ها باید توسط دست حمل و جابجا شوند.
از انباشت آن ها بر روی هم خودداری شود.
جهت سهولت بارگیری بر روی سطح کاملاً صاف و یکنواخت به طور ایستاده در کنار هم و به فاصله 5 سانتیمتری از هم چیده شوند.
جهت جابجایی از دیلم و یا هر قطعه فلزی دیگر استفاده نشود.
در جاده خاکی و یا دست انداز با سرعت مطمئنه محموله حمل شود.

 درپوش نهایی:

جهت حف ایمنی در پایان کار باید از درپوش بتنی دایرهای شکل به قطر 1 متر و ضخامت 10 سانتیمتر که در آن طبق نقشه زیر میل گردهای آجدار نمره 8 به صورت مش بافته شدهاند در عمق 30 سانتیمتری از سطح معبر استفاده گردد.

پ-4–3– جداول و نقشههای کاربردی برای کولگذاری

جدول 1– حجم خاکبرداری در یک متر طول

حجم بتن ریزی ⁽³^(m	حجم خاک برداری⁽³^(m	قطر حفاری ^(cm)	قطر کول ^(cm)	ردیف
0.25	0.64	90	70	1
0.28	0.79	100	80	2
0.31	0.95	110	90	3
0.35	1.13	120	100	4
0.38	1.33	130	110	5
0.41	1.54	140	120	6
0.44	1.77	150	130	7

جدول 2 : مشخصات نردبان

وزن آهن مصرفی (kg)	تعداد پله نردبان کابل	تعداد پله نردبان نفر رو	تعداد کول مصرفی	قطر میله ^(m)	ردیف
33	4	8	16	4	1
38	5	10	20	5	2
46	6	12	24	6	3
53	7	14	28	7	4

دستورالعمل کابل‌کشی شبکه‌های زمینی