گاز طبیعی یک گاز هیدروکربنی طبیعی و سوخت فسیلی غیر قابل تجدید است که در زیر سطح زمین تشکیل می شود. گاز طبیعی برای گرمایش، پخت و پز و تولید برق استفاده می شود. گاز طبیعی همچنین می تواند به عنوان سوخت وسایل نقلیه موتوری و در ساخت پلاستیک استفاده شود. در حالی که گاز طبیعی از نظر فنی هنوز در هنگام سوزاندن به تغییرات آب و هوایی کمک می کند، همچنین بسیار تمیزتر از سوخت های دیگر مانند زغال سنگ و نفت می سوزد – دو محصول جانبی اصلی اکسیداسیون گاز طبیعی دی اکسید کربن و بخار آب هستند.
10 کشور برتر که بیشترین گاز طبیعی را تولید می کنند (2020):
- ایالات متحده – 914.6 میلیارد
- روسیه – 638.5 میلیارد
- ایران – 250.8 میلیارد
- چین – 194 میلیارد
- قطر – 171.3 میلیارد
- کانادا – 165.2 میلیارد
- استرالیا – 142.5 میلیارد
- عربستان سعودی – 112.1 میلیارد
- نروژ – 111.5 میلیارد
- الجزایر – 81.5 میلیارد
10 کشوری که بیشترین مصرف گاز طبیعی را دارند (2020):
- ایالات متحده – 832 میلیارد
- روسیه – 411.1 میلیارد
- چین – 330.6 میلیارد
- ایران – 233.1 میلیارد
- کانادا – 112.6 میلیارد
- عربستان سعودی – 112.1 میلیارد
- ژاپن – 104.4 میلیارد
- آلمان – 86.5 میلیارد
- مکزیک – 86.3 میلیارد
- بریتانیا – 72.5 میلیارد
10 کشور برتر دارای بزرگترین ذخایر گاز طبیعی (2020):
رتبه | کشور | ذخایر 2020 (متر مکعب) | ذخایر 2020 (فوت مکعب) | درصد ذخایر جهانی |
---|---|---|---|---|
1 | روسیه | 37.4 تریلیون | 1320.5 تریلیون | 19.9٪ |
2 | ایران | 32.1 تریلیون | 1133.6 تریلیون | 17.1٪ |
3 | قطر | 24.7 تریلیون | 871.1 تریلیون | 13.1٪ |
4 | ترکمنستان | 13.6 تریلیون | 480.3 تریلیون | 7.2٪ |
5 | ایالات متحده | 12.6 تریلیون | 445.6 تریلیون | 6.7٪ |
6 | چین | 8.4 تریلیون | 296.6 تریلیون | 4.5٪ |
7 | ونزوئلا | 6.3 تریلیون | 221.1 تریلیون | 3.3٪ |
8 | عربستان سعودی | 6.0 تریلیون | 212.6 تریلیون | 3.2٪ |
9 | امارات متحده عربی | 5.9 تریلیون | 209.7 تریلیون | 3.2٪ |
10 | نیجریه | 5.5 تریلیون | 193.3 تریلیون | 2.9٪ |
روسیه دارای بزرگترین ذخایر گاز طبیعی در جهان است و بیش از هر کشور دیگری گاز طبیعی صادر میکند و در سال 2020 حدود 238 میلیارد متر مکعب گاز ارسال میکند.
ایران دومین ذخایر گاز طبیعی جهان را دارد. ایران یکی از غنی ترین مناطق هیدروکربنی در جهان است که تاکنون تقریباً 145 میدان هیدروکربنی و 297 مخزن نفت و گاز کشف شده است و پتانسیل بیشتری برای کشف آنها وجود دارد. در حال حاضر، ایران تنها از بخش کوچکی از ذخایر گاز خود استفاده میکند و این کشور را به یکی از معدود کشورهایی تبدیل میکند که قادر به تامین مقادیر بسیار بیشتری گاز طبیعی در آینده است.
عربستان سعودی پنجمین ذخایر بزرگ گاز طبیعی در جهان است که بیشتر در خلیج فارس قرار دارد. عربستان سعودی به عنوان بزرگترین صادرکننده نفت خام در جهان، قصد دارد صادرات گاز طبیعی را نیز آغاز کند. در حالی که پادشاهی عمدتاً از نفت برای تولید برق استفاده میکند، در حال برنامه ریزی برای تولید 70 درصد انرژی خود از گاز طبیعی و 30 درصد از انرژیهای تجدیدپذیر است.
ترکیب شیمیایی و توزیع زمین شناسی گاز طبیعی
گاز طبیعی عمدتاً از متان (90-70%) و درصد کمتری (0-20%) از اتان، پروپان یا بوتان تشکیل شده است که در راس آن مقادیر کمی دی اکسید کربن (0-8%)، نیتروژن (0-0) قرار میگیرد. 5٪، سولفید هیدروژن (0-5٪)، و مقادیر کمی از هلیوم، آرگون، نئون، و / یا زنون.
گاز طبیعی اغلب بر اساس جایی که در داخل زمین قرار دارد طبقه بندی میشود. گاز طبیعی معمولی در شکافهای بزرگ و فضاهای بین لایههای سنگهای پوشاننده یافت میشود. در مقایسه، گاز طبیعی غیر متعارف در منافذ تشکیلهای شیل، ماسهسنگ یا دیگر انواع سنگهای رسوبی یافت میشود و به آن گاز شیل یا گاز تنگ نیز میگویند. در نهایت، گاز طبیعی مرتبط در کنار ذخایر نفت خام وجود دارد. متان بستر زغال سنگ گونهای از گاز طبیعی است که در ذخایر زغال سنگ یافت میشود.
در اینجا 10 کشور با بالاترین تولید گاز طبیعی آورده شده است:
- ایالات متحده – تولید 914.60 (میلیارد متر مکعب)
- روسیه – تولید 638.50 (میلیارد متر مکعب)
- ایران – تولید 250.80 (میلیارد متر مکعب)
- چین – تولید 194 (میلیارد متر مکعب)
- قطر – 171.30 تولید (میلیارد متر مکعب)
- کانادا – 165.20 تولید (میلیارد متر مکعب)
- استرالیا – تولید 142.50 (میلیارد متر مکعب)
- عربستان سعودی – تولید 112.10 (میلیارد متر مکعب)
- نروژ – تولید 111.50 (میلیارد متر مکعب)
- الجزایر – تولید 81.50 (میلیارد متر مکعب)
رتبه بندی کل ذخایر گاز طبیعی بر اساس کشور، داده های ارائه شده در این ویدیو تا سال 2023 است . مقادیر بر حسب Cu.M (متر مکعب) ارائه شده است.
-
ایران
-
پارس جنوبی (500 × 10 12 فوت مکعب (14000 کیلومتر 3 ))
میدان پارس جنوبی/گنبد شمالی یک میدان میعانات گازی طبیعی است که در خلیج فارس واقع شده است. این میدان تا حد زیادی بزرگترین میدان گاز طبیعی جهان است، با مالکیت میدان مشترک بین ایران و قطر.
طبق گزارش آژانس بینالمللی انرژی (IEA)، این میدان حدود 1800 تریلیون فوت مکعب (51 تریلیون متر مکعب) گاز طبیعی در محل و حدود 50 میلیارد بشکه (7.9 میلیارد متر مکعب) گاز طبیعی دارد.
-
پارس شمالی (59 × 10 12 فوت مکعب (1700 کیلومتر 3 ))
میدان گازی پارس شمالی یکی از بزرگترین میدانهای گازی مستقل جهان است. این میدان که در سال 1346 کشف شد، در 120 کیلومتری جنوب شرقی استان بوشهر در اعماق آبی 2 تا 30 متری خلیج فارس قرار دارد. در سال 1963 فعالیت های اکتشافی در این میدان با انجام آزمایش های لرزهای آغاز شد و اولین چاه اکتشافی در سال 1967 به پایان رسید.
اولین طرح بهره برداری از این میدان در سال 1356 تصویب شد و پس از حفاری 17 حلقه چاه و نصب 26 سکوی دریایی و با توجه به شروع انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی این پروژه متوقف شد.
در حال حاضر مطالعات نهایی توسعه این میدان – 4 فاز – معادل 3600 میلیون فوت مکعب در روز (100000000 متر مکعب در روز) در دست اجراست. کل گاز بازیابی شده از این میدان برای تولید 20 میلیون تن در پاس LNG استفاده خواهد شد. در سپتامبر 2006، CNOOC چین یادداشت تفاهمی با شرکت ملی نفت ایران برای توسعه میدان شمال پاس امضا کرد. تفاهم نامه در دسامبر 2006 تمدید شد تا توسعه یک تاسیسات LNG چهار قطار با ظرفیت 20 میلیون تن در هر ساعت را در بر گیرد.
-
میدان گازی کیش (58 × 10 12 فوت مکعب (1600 کیلومتر 3 ))
میدان گازی کیش یک میدان گازی غول پیکر در نزدیکی جزیره کیش در خلیج فارس است.
این یکی از اکتشافات اخیر NIOC است که در سال 2006 کشف شد و دارای 66×1012 فوت مکعب (1,900 km3) گاز است که در جای آن 50×1012 (1,400 km3) فوت مکعب (1400 کیلومتر مکعب ) قابل بازیافت است. این میدان همچنین دارای حداقل 1 میلیارد بشکه (160000000 مترمکعب ) میعانات است که حداقل 331 میلیون بشکه (52600000 مترمکعب ) قابل بازیافت است.
در فوریه 2010، یک کنسرسیوم ایرانی به ریاست بانک ملت قراردادی به ارزش 10 میلیارد دلار با شرکت ملی نفت ایران (NIOC) برای توسعه میدان گازی کیش امضا کرد. این میدان گازی روزانه 85 میلیون متر مکعب گاز طبیعی تولید خواهد کرد.
-
میدان گازی گلشن (45 – 55 × 10 12 فوت مکعب (1600 کیلومتر 3 ))
میدان گازی گلشن یکی از اکتشافات اخیر شرکت ملی نفت ایران است که در حدود 180 کیلومتری جنوب شرقی بوشهر و 65 کیلومتری ساحل خلیج فارس قرار دارد. حجم گاز در محل (GIP) میدان 42 تا 56 TCF برآورد شده است . در 26 دسامبر 2007 قرارداد توسعه میدان بین شرکت ملی نفت ایران و SKS مالزی با حضور وزیر نفت ایران امضا شد .
-
تابناک (21.2 × 10 12 فوت مکعب (600 کیلومتر 3 ))
-
کنگان (20.1 × 10 12 فوت مکعب (570 کیلومتر 3 ))
-
فارسی (11-22 × 10 12 فوت مکعب (620 کیلومتر 3 ))
-
نار (13 × 10 12 فوت مکعب (370 کیلومتر 3 ))
-
آغار (11.6 × 10 12 فوت مکعب (330 کیلومتر 3 ))
-
خانگیران (11 × 10 12 فوت مکعب (310 کیلومتر 3 ))
دهستان خانگیران در بخش مرکزی شهرستان سرخس ، استان خراسان رضوی ، ایران است.
-
میدان اهواز (11 × 10 12 فوت مکعب (310 کیلومتر 3 ))
میدان اهواز میدان نفتی فوق غول پیکری است که در اهواز ، خوزستان ، ایران واقع شده است. این میدان در سال 1953 کشف شد و توسط شرکت نفت انگلیس و پارس توسعه یافت و تولید آن در سال 1954 آغاز شد. میدان اهواز یکی از غنی ترین میادین نفتی در جهان است که ذخایر اثبات شده تخمینی آن حدود 65.5 میلیارد بشکه (~8.94×109 t) است.
-
میدان گازی فردوسی (10 × 10 12 فوت مکعب (280 کیلومتر 3 ))
میدان گازی فردوسی یکی از اکتشافات اخیر شرکت ملی نفت ایران است که در حدود 190 کیلومتری جنوب شرقی بوشهر ، 85 کیلومتری سواحل ایران، در خلیج فارس واقع شده است. حجم گاز و گاز قابل استحصال در این میدان به ترتیب 13 و 9 تریلیون فوت مکعب (370×109 and 250×109 m3) برآورد شده است.
-
میدان آغاجاری (10 × 10 12 فوت مکعب (280 کیلومتر 3 ))
میدان نفتی آغاجاری یک میدان نفتی ایران است که در استان خوزستان واقع شده است. در سال 1938 توسط شرکت نفت انگلیس و ایران کشف و توسط شرکت ملی نفت ایران توسعه یافت. تولید آن در سال 1940 آغاز شد و نفت تولید می کند. مجموع ذخایر قطعی میدان نفتی آغاجاری حدود 30 میلیارد بشکه (3758×106tonnes) و تولید 170000 بشکه در روز (27,000 m3/d) است. این میدان متعلق به شرکت ملی نفت ایران (NIOC) است و توسط آن اداره می شود شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب ایران (NISOC). پروژه تزریق گاز آغاجاری با هدف تقویت تولید از این میدان قدیمی انجام میشود.
-
میدان گچساران (6 × 10 12 فوت مکعب (170 کیلومتر 3 ))
یدان نفتی گچساران یک میدان نفتی ایران است که در استان کهگیلویه و بویراحمد و در اطراف شهر گچساران یا دوگنبدان قرار دارد. در سال 1928 کشف و توسط شرکت نفت انگلیس و پارس توسعه یافت. تولید نفت خام را در سال 1930 آغاز کرد. مجموع ذخایر قطعی میدان گچساران در حدود 52.9 میلیارد بشکه (9394×106tonnes) و تولید 560000 بشکه در روز (89,000 m3/d) است. این میدان متعلق به شرکت ملی نفت ایران است(NIOC) و توسط شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب ایران (NISOC) اداره می شود.